Vượt qua sự lúng túng ban đầu, Gen Z hoàn toàn có thể xây dựng được bản lĩnh và sự tự tin trong môi trường công sở nếu biết thực hành đúng cách.
Những ngày đầu bước chân vào thị trường lao động, nhiều người trẻ thuộc thế hệ Gen Z mang theo sự háo hức khám phá, xen lẫn cảm giác dè dặt và hoang mang. Một email gửi đi có thể viết, xóa, sửa hàng chục lần. Một cuộc họp kéo dài 30 phút nhưng lại chỉ ngồi im lặng, gật đầu. Giờ nghỉ trưa, nếu không có ai chủ động bắt chuyện thì tự động rút vào một góc, ăn vội cho xong.
Đây không phải hiện tượng cá biệt. Việc thiếu kỹ năng giao tiếp và loay hoay trong tương tác công sở là thực trạng phổ biến với người mới đi làm, đặc biệt là khi chưa từng được hướng dẫn cụ thể cách “sống sót” trong 30 ngày đầu tiên.
Ba chiếc “bẫy im lặng” phổ biến
Ngại hỏi vì sợ làm phiền, bị đánh giá
Bạn mở file tài liệu, đọc 3 lần vẫn không hiểu một đoạn nào đó. Bạn ngồi vắt óc suy đoán, search Google, lục lại mail cũ… mất hơn một giờ chỉ để giữ thể diện không phải hỏi. Rốt cuộc, bạn làm sai và bị sếp chỉnh.
Đây là “bẫy” phổ biến nhất ở người mới đi làm: hiểu nhầm sự im lặng là trưởng thành.
Thực tế, người đi làm chuyên nghiệp là người biết khi nào nên hỏi, hỏi ai và hỏi như thế nào. Việc hỏi không làm bạn kém cỏi, mà cho thấy bạn đang cố gắng hiểu đúng, làm đúng và tôn trọng thời gian của người khác.
Thay vì nói “Anh/chị có bận không?”, hãy thử cách tiếp cận như: “Em đã tìm hiểu trước nhưng có phần chưa rõ. Anh/chị có thể chia sẻ thêm giúp em được không ạ?” Một lời hỏi khéo léo thường nhận được sự tôn trọng hơn bạn nghĩ.
Không đóng góp trong cuộc họp vì sợ sai
Một tình huống phổ biến khác là khi được hỏi ý kiến trong cuộc họp, người mới thường trả lời chung chung như “Dạ em thấy cũng ổn” dù bản thân có suy nghĩ riêng. Việc này xuất phát từ tâm lý sợ sai, sợ ý kiến chưa đủ chín chắn sẽ làm giảm điểm trong mắt đồng nghiệp.
Thực tế, môi trường làm việc cần nhiều chiều phản biện. Khi bạn là người mới, cái nhìn của bạn đôi khi chính là thứ “fresh” mà cả team đang cần. Đồng thời, việc tự tin thể hiện ý kiến cá nhân cũng giúp bạn ghi điểm trong mắt sếp và đồng nghiệp khi mới gia nhập công ty.
Việc đóng góp ý kiến không nhất thiết phải đột phá, mà cần có logic và thái độ xây dựng.
Một gợi ý nhỏ là khi phát biểu, hãy bắt đầu từ điểm tích cực, rồi nêu đề xuất cụ thể ở phần còn hạn chế. Điều này thể hiện sự quan sát kỹ lưỡng và thái độ đóng góp chứ không phán xét.
Ngại giao tiếp nên đứng ngoài vòng kết nối
“Làm xong việc là đủ” - nhiều người mới đi làm giữ suy nghĩ này và chọn cách rút lui khỏi các hoạt động tập thể, trò chuyện trong giờ nghỉ hay giao lưu sau giờ làm. Dần dần, họ trở thành “người tàng hình” trong tổ chức.
Tuy nhiên, công sở không chỉ là nơi “hoàn thành task”. Đó còn là một hệ sinh thái nơi các mối quan hệ chi phối cơ hội hợp tác, đề cử và thậm chí là thăng tiến.
Bạn có thể rất giỏi chuyên môn. Nhưng nếu luôn ăn trưa một mình, không trò chuyện với ai, không giao tiếp ngoài giờ, thì sẽ rất khó để trở thành một phần của tập thể. Việc xây dựng mối quan hệ cơ bản giúp mở rộng vòng tròn hỗ trợ, tăng cơ hội cộng tác và nhận được thông tin nhanh hơn trong công việc.
Giao tiếp không có nghĩa là nói nhiều. Nó là sự hiện diện vừa đủ, đúng lúc - qua ánh mắt, câu chào buổi sáng, hoặc một lời hỏi han khi đồng nghiệp vừa trải qua một deadline căng thẳng.
Những kỹ năng “nhỏ mà có võ”
Viết email công sở chuyên nghiệp
Email là công cụ giao tiếp quan trọng bậc nhất tại nơi làm việc, nhưng lại thường bị xem nhẹ. Nhiều người mới sử dụng email như tin nhắn cá nhân, thiếu tiêu đề rõ ràng, không có cấu trúc nội dung và kết thúc quá suồng sã.
Một email hiệu quả cần:
- Tiêu đề cụ thể, phản ánh đúng nội dung chính
- Lời chào và xưng hô phù hợp theo mối quan hệ công việc
- Nội dung có cấu trúc: mục đích - vấn đề - đề xuất
- Kết thúc rõ ràng, kèm lời cảm ơn hoặc mong phản hồi
Nắm được cách giao tiếp qua email không chỉ giúp bạn tiết kiệm thời gian mà còn thể hiện tính chuyên nghiệp ngay từ đầu.
Một gợi ý hữu ích là khóa học “Your First 30 Days on The Job” của thầy Dylan Jensen trên nền tảng Watermelon. Khóa học giúp người mới đi làm hiểu rõ cách xây dựng mối quan hệ tin cậy với cấp trên và đồng nghiệp ngay từ những ngày đầu.
Từ việc tạo kết nối cá nhân với quản lý, thiết lập các cuộc họp định kỳ để cập nhật tiến độ, đến hệ thống hóa công việc qua bảng theo dõi nhiệm vụ đã giao và hoàn thành. Mọi nội dung đều hướng đến mục tiêu: làm rõ vai trò, tránh bỏ sót và chủ động hơn trong giao tiếp công việc.
Khóa học cũng giới thiệu cách xây dựng “vòng lặp niềm tin” bằng việc quan tâm đến thách thức của team thay vì chỉ tập trung thể hiện bản thân. Từ đó tạo ra môi trường làm việc an toàn, cởi mở và đáng tin cậy.
Đồng thời, những công cụ trực quan về phản hồi, giao tiếp, họp hành và kỳ vọng chung sẽ giúp bạn và đồng nghiệp thiết lập nguyên tắc làm việc rõ ràng ngay từ đầu.
Giao tiếp liên văn hóa
Trong quá trình làm việc, bạn sẽ gặp những người có phong cách giao tiếp rất khác nhau, do ảnh hưởng từ văn hóa vùng miền, trải nghiệm cá nhân hay môi trường cũ. Có người thẳng thắn, có người kín kẽ; có người chỉn chu trong giờ làm, có người dễ bắt chuyện sau giờ nghỉ. Không có cách nào đúng tuyệt đối, điều quan trọng là khả năng quan sát, thích nghi và phản hồi linh hoạt theo ngữ cảnh.
Nếu thiếu kỹ năng giao tiếp liên văn hóa, bạn có thể dễ hiểu sai thông điệp, phản ứng chưa phù hợp, hoặc làm trật hướng cả mục tiêu công việc, chỉ vì không hiểu rõ nhau từ đầu.
Với những ai làm việc trong môi trường đa quốc gia hoặc hybrid, khóa học “Online Intercultural Communication” do tiến sĩ Ashiyan Ian Rahmani giảng dạy trên Watermelon sẽ cung cấp nền tảng vững chắc.
Từ kỹ năng đọc biểu cảm phi ngôn ngữ đến phản ứng phù hợp với từng kiểu đối thoại, đây là năng lực giao tiếp ngày càng cần thiết trong thời đại kết nối toàn cầu.
Networking và xây dựng mối quan hệ
Networking không chỉ dành cho người hoạt ngôn. Đó là kỹ năng kết nối chiến lược, nhằm mở rộng mạng lưới hỗ trợ và phát triển nghề nghiệp. Với người mới đi làm, networking không cần quá dày đặc, nhưng cần có chủ đích.
Một số cách khởi đầu:
- Gửi lời cảm ơn sau khi được hướng dẫn
- Hỏi thăm khi đồng nghiệp vừa hoàn thành một dự án khó
- Chủ động đề nghị hỗ trợ khi thấy team thiếu người
Khóa học “Mastering Networking and Building Friendships for Your Career” của Dylan Jensen sẽ giúp bạn hiểu rõ cách tạo dựng mối quan hệ chân thành, không gượng ép. Khóa học cũng đưa ra những hướng dẫn cụ thể về cách giữ ranh giới hợp lý giữa công việc và cảm xúc, điều không phải ai cũng biết cách cân bằng khi mới đi làm.
30 ngày đầu không cần tỏa sáng, chỉ cần không tàng hình
Đừng áp lực phải trở thành “best performer” ngay từ tuần đầu. 30 ngày đầu tiên không cần quá nổi bật, chỉ cần bạn hiện diện đúng cách.
Một thái độ chủ động, một câu hỏi đúng lúc, một email rõ ràng đều góp phần xây dựng hình ảnh của một nhân viên biết lắng nghe, học hỏi và hợp tác.
Nếu bạn thấy mình vẫn đang bối rối, thì đó là tín hiệu tốt: bạn đang tỉnh táo và thật sự học hỏi. Điều bạn cần là công cụ đúng và người hướng dẫn có nhiều trải nghiệm thực tế.
Kết luận
Công sở không dạy tất cả, nhưng bạn có thể chuẩn bị trước khi bị "ngợp".
Không ai hướng dẫn rõ cách xử lý khi sếp giao việc mơ hồ. Không ai dạy cụ thể cách “phát biểu” trong cuộc họp nhóm. Cũng không ai cảnh báo rằng việc giữ im lặng trong tuần đầu có thể khiến cơ hội bị trôi qua. Đó là lý do vì sao nên chủ động học các kỹ năng giao tiếp công sở - không chỉ từ va chạm thực tế mà còn từ những khóa học đã chắt lọc kinh nghiệm và hệ thống kiến thức.
Trên nền tảng học tập Watermelon, loạt khóa học về giao tiếp, thích nghi và xây dựng mối quan hệ sẽ là người bạn đồng hành đắc lực, giúp người trẻ vững vàng hơn trong chặng đầu sự nghiệp.
Vì đôi khi, sự khác biệt giữa một nhân viên “được giữ lại” và một người “bị lãng quên” chỉ nằm ở khả năng giao tiếp: đúng lúc, đúng cách và đúng người.
