Đại dịch COVID-19 đã qua, nhưng những thay đổi mà nó để lại trong cách chúng ta làm việc thì vẫn còn đó – rõ ràng nhất là sự bùng nổ của hybrid work (làm việc kết hợp) và remote work (làm việc từ xa). Vậy, đây có phải là một "cuộc cách mạng" trong mô hình làm việc, hay chỉ là một thử nghiệm tạm thời?
Hybrid work & remote work – Xu hướng tất yếu hay chỉ là thử nghiệm?
Để trả lời câu hỏi này, hãy cùng nhìn vào dữ liệu, cảm nhận từ chính người lao động và ảnh hưởng dài hạn lên doanh nghiệp để thấy rõ bức tranh toàn cảnh.
Những con số nói gì về xu hướng hybrid work và remote work?
Theo một báo cáo từ Gallup khảo sát các nhân viên toàn thời gian tại Mỹ có khả năng làm việc từ xa tính đến tháng 11 năm 2024, 55% nhân viên có khả năng làm việc từ xa đang áp dụng mô hình làm việc hybrid, trong khi 26% làm việc hoàn toàn từ xa, và chỉ 19% làm việc toàn thời gian tại văn phòng. Báo cáo từ Robert Half cũng cho thấy, số lượng công việc hybrid đã tăng từ 9% trong quý 1 năm 2023 lên gần 23% vào cuối năm 2024 – một bước tiến rõ rệt trong cách các tổ chức thích nghi.
Không chỉ là lựa chọn tạm thời, mô hình linh hoạt dần trở thành cấu trúc bền vững của tương lai công việc. 76% nhân viên hybrid và 85% nhân viên remote work tại Mỹ cho biết họ có sự cân bằng công việc – cuộc sống tốt hơn (theo nghiên cứu của Gallup). Thêm vào đó, theo Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ, làm việc từ xa còn liên quan tích cực đến năng suất và tiết kiệm chi phí vận hành.
Những con số này khẳng định: Hybrid và remote work không còn là giải pháp tình thế, mà đang dần trở thành một cấu trúc bền vững của tương lai công việc.
Phía sau những con số - Lợi ích và thách thức đối với cá nhân và doanh nghiệp
Tuy nhiên, đằng sau những con số đó là nhiều câu hỏi chưa có lời giải: Làm việc từ xa có thật sự phù hợp với mọi người? Doanh nghiệp cần làm gì để duy trì hiệu suất và giữ chân nhân sự? Và liệu văn hóa có thể tồn tại khi không còn không gian chung?
Làm việc linh hoạt mang lại sự chủ động, tiết kiệm thời gian và tạo điều kiện làm việc tại nơi họ thấy thoải mái nhất. Nhiều người ghi nhận mức độ tập trung và sáng tạo tăng lên. Tuy nhiên, không phải ai cũng dễ dàng thích nghi. Một số nhân viên cảm thấy cô đơn, thiếu tương tác, khó duy trì ranh giới công việc – cuộc sống. Quản lý thời gian và sức khỏe tinh thần trở thành kỹ năng sống còn.
Về phía doanh nghiệp, việc triển khai hybrid work không đơn giản là cho nhân viên chọn ngày đến văn phòng. Đây là một cuộc tái cấu trúc toàn diện – từ cách tổ chức công việc, phân chia trách nhiệm, đến xây dựng lại quy trình giao tiếp và đo lường hiệu quả.
Doanh nghiệp được lợi về chi phí, mở rộng thị trường tuyển dụng, nhưng cũng phải đối mặt với thách thức mới: bảo mật thông tin, thiết lập chính sách công bằng, và đặc biệt là duy trì văn hóa doanh nghiệp khi mọi người không còn gặp nhau mỗi ngày, tình trạng “chảy máu chất xám” khi nhân viên chọn nơi làm việc đáp ứng tốt hơn kỳ vọng cá nhân.
Những thách thức đối với văn hóa doanh nghiệp trong môi trường làm việc hybrid work và remote work
Nếu năng suất và chi phí là những điểm cộng dễ thấy, thì văn hóa lại là "vùng nước sâu" của hybrid work và remote work.
- Văn hóa bị đứt gãy: Khoảng cách không gian hay cảm xúc?
Làm việc từ xa khiến nhân viên dễ mất kết nối với đồng nghiệp và tổ chức. Không còn những lần trò chuyện ngẫu nhiên ở máy pha cà phê – nơi sinh ra sự sáng tạo và gắn bó. Khi onboarding tân binh mà không gặp mặt trực tiếp, việc "cảm" văn hóa cũng trở nên mờ nhạt.
Nhiều công ty đang tích cực thử nghiệm các giải pháp kết nối nhân sự. Từ những buổi cà phê ảo, các retreat định kỳ, cho đến việc tái thiết kế kênh giao tiếp nội bộ để giữ lửa hiệu quả hơn. Nhưng gắn kết không thể chỉ đến từ một phía, nó cần chiến lược lâu dài và sự đầu tư thật sự vào trải nghiệm nhân viên. Văn hóa không thể được "truyền tải", nó phải được sống cùng – ngay cả khi qua màn hình.
- Khi KPI không còn đủ: Nhân viên cần mục tiêu rõ ràng hơn
Sự vắng mặt của việc tương tác trực tiếp với quản lý khiến nhiều nhân viên, đặc biệt là người mới, cảm thấy thiếu tín hiệu rõ ràng về hiệu quả công việc của mình.
KPI ngày trước vốn tập trung vào thời gian và sản lượng, nhưng trong môi trường linh hoạt, cách đo lường cần thay đổi: từ “làm bao nhiêu” sang “tạo ra giá trị gì”. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải chuyển đổi mô hình quản lý sang hướng kết quả (OKRs) hoặc quản lý theo mục tiêu minh bạch (MBO) – tạo điều kiện để nhân viên tự chủ, có định hướng rõ ràng và chủ động phản hồi.
Tuy nhiên, mục tiêu không chỉ là công cụ đo lường, mà còn là sợi dây kết nối cảm xúc giữa cá nhân và tổ chức. Khi không có mục tiêu rõ ràng, nhân viên dễ mất phương hướng và cảm thấy mình chỉ đang “làm cho xong việc” thay vì thực sự đóng góp. Về lâu dài, điều này không chỉ ảnh hưởng đến hiệu suất mà còn làm suy giảm cảm giác thuộc về – yếu tố then chốt để giữ chân và truyền cảm hứng cho đội ngũ trong môi trường làm việc từ xa.
- Sự thay đổi đột ngột: Vì sao nhiều người “struggle” với hybrid work?
Tưởng tượng việc hôm qua bạn làm việc trong yên tĩnh ở nhà, hôm nay lại ngồi trong không gian mở đầy âm thanh. Việc thay đổi liên tục có thể dẫn đến stress, phân tán tư duy và cảm giác mất kiểm soát.
Với hybrid work, ổn định chính là điều không dễ có được. Các doanh nghiệp cần giúp nhân viên xây dựng thói quen mới, có lịch hybrid work cố định thay vì “tùy hứng”, đồng thời hỗ trợ về mặt giao tiếp nội bộ để giảm mệt mỏi trong các chuyển đổi.
- Khủng hoảng tinh thần: Áp lực “luôn online”
Làm việc từ xa không phải là nguyên nhân duy nhất dẫn đến khủng hoảng tinh thần, nhưng rõ ràng nó đang tạo ra thêm những yếu tố dễ kích hoạt cảm giác căng thẳng và kiệt sức. Thiếu tương tác, khó tách biệt công việc và đời sống, áp lực "luôn online"... tất cả đang góp phần hình thành một làn sóng stress mới trong môi trường hybrid work. Nhiều người trải qua mất ngủ, lo âu, giảm động lực, và ít ai lên tiếng.
Các công ty cần coi sức khỏe tinh thần là chiến lược, không phải đãi ngộ. Từ việc triển khai ngày nghỉ phục hồi, thiết lập chính sách "no meeting day", cho đến hỗ trợ nhân viên tiếp cận các dịch vụ trị liệu tinh thần.
- AI: Làm việc từ xa có còn an toàn trước làn sóng AI?
AI đang thay đổi cách chúng ta làm việc. Những công việc xử lý dữ liệu, phân tích, viết nội dung cơ bản... đang dần được tự động hóa. Tuy nhiên, thay vì bị thay thế, hybrid worker cần học cách dùng AI như một trợ lý mới, từ brainstorming, lên kế hoạch đến tối ưu công việc lặp lại.
Tái định nghĩa văn hóa doanh nghiệp trong thế giới hybrid work và remote work
Không còn chung một mái nhà, văn hóa doanh nghiệp không thể chỉ nằm trên khẩu hiệu hay những buổi team bonding. Nó cần sống được trong mọi định dạng, từ màn hình máy tính đến những lần gặp mặt thật sự có ý nghĩa.
Một văn hóa vững chắc trong môi trường linh hoạt không thể thiếu bốn yếu tố cốt lõi: sự rõ ràng về giá trị chung, tính minh bạch trong giao tiếp và quản trị, niềm tin vào năng lực tự chủ của mỗi cá nhân, và sự kết nối cảm xúc vượt khỏi ranh giới nhiệm vụ. Văn hóa không còn được định nghĩa bởi việc "gặp nhau bao nhiêu lần", mà bởi lý do chúng ta gặp nhau, và ý nghĩa của sự gặp gỡ đó đối với tập thể.
Điều này cũng đặt ra một yêu cầu mới với lãnh đạo: không còn là người quản lý, mà là người dẫn dắt. Lãnh đạo trong môi trường hybrid cần thấu cảm, tạo không gian trao đổi mở, và truyền cảm hứng thông qua sự tin tưởng.
Các mô hình như Servant Leadership (lãnh đạo phục vụ), Empathetic Leadership (lãnh đạo thấu cảm) hay Distributed Leadership (lãnh đạo phân quyền) cho thấy sự phù hợp hơn với bối cảnh hiện đại – nơi quyền lực không nằm ở việc kiểm soát, mà ở khả năng kết nối và trao quyền.
Từ lý thuyết đến thực tiễn, nhiều công ty đang nỗ lực giữ gìn bản sắc văn hóa bằng những cách làm linh hoạt và sáng tạo.
Một số xây dựng "văn hóa số" bên cạnh văn hóa vật lý, như kênh Slack dành cho những chủ đề ngoài công việc, các nghi thức trực tuyến mang màu sắc riêng như gửi thư tay, kỷ niệm online, hoặc tổ chức các buổi "off work cùng nhau" dù không cùng địa điểm. Những lần gặp mặt trực tiếp thay vì là cuộc họp thường lệ, thì sẽ được đầu tư trở thành không gian retreat thật sự, nơi con người được kết nối trở lại với giá trị chung.
Điển hình như Buffer – một công ty hoạt động hoàn toàn từ xa – vẫn duy trì văn hóa minh bạch và gắn kết bằng cách công khai thông tin nội bộ, tổ chức các buổi "pairing call" đều đặn và tôn trọng sự tự chủ của từng cá nhân. Văn hóa ở đây không nằm trong khẩu hiệu, mà sống qua từng hành động nhỏ và cách mọi người chọn tin tưởng nhau.
Tái định nghĩa văn hóa doanh nghiệp trong thế giới hybrid không đơn thuần là thích nghi, mà là một nỗ lực chủ động để gìn giữ sợi dây kết nối vô hình – giữa người với người, giữa cá nhân với tập thể, giữa công việc với ý nghĩa sâu xa hơn.
Hybrid work & remote work không chỉ là mô hình làm việc, mà là một bước ngoặt tư duy
Hybrid work và remote work không chỉ ảnh hưởng đến cách chúng ta làm việc – mà thay đổi cả cách chúng ta hiểu về công việc.
Với doanh nghiệp, đây là lời mời gọi để tái thiết lãnh đạo và văn hóa. Với nhân viên, đây là cơ hội và cũng là thách thức để chủ động hơn, tự quản tốt hơn và biết giữ mình giữa nhịp sống không còn ranh giới.
Hybrid work hay remote work không phải là một đáp án đúng cho tất cả. Mà là một lựa chọn cần cá nhân hóa sao cho phù hợp với từng ngành, từng đội nhóm, từng con người. Quan trọng hơn hết, đó là hành trình đi tìm cách làm việc tốt hơn, chứ không chỉ mới hơn.
