<p>Quiet quitting là cách người lao động hiện đại thiết lập ranh giới để tự bảo vệ bản thân trong môi trường làm việc ngày càng áp lực. Khi không còn được ghi nhận, không còn cảm thấy tiếng nói của mình có giá trị, nhiều người chọn cách "rút lui trong im lặng", vẫn làm việc, nhưng không vượt giới hạn sức lực hay cảm xúc. Bài viết này đi sâu vào nguyên nhân sâu xa của hiện tượng này, bóc tách những hành vi tưởng chừng “vô hình”, và gợi mở cách để tổ chức không chỉ giữ chân nhân sự, mà còn giúp họ thực sự muốn ở lại.</p><h2>Vì sao nhân viên chọn cách “lùi lại”, thay vì “bật lại”?</h2><p>Không nghỉ việc, nhưng cũng không “cháy hết mình”, “Quiet quitting” là khái niệm mô tả những người chỉ làm đúng phạm vi công việc được giao, không làm thêm ngoài nghĩa vụ, không chủ động “gồng gánh” hay cống hiến quá sức cho tổ chức nếu không có sự ghi nhận rõ ràng. Khái niệm này ngày càng phổ biến trong bối cảnh công sở hiện đại, nơi kỳ vọng không ngừng gia tăng, nhưng lòng tin giữa người lao động và tổ chức lại đang mỏng dần.</p><p>Theo <a href="https://www.gallup.com/workplace/349484/state-of-the-global-workplace.aspx?utm_source=chatgpt.com">Gallup</a>, tỷ lệ nhân viên “engaged” (gắn bó tích cực) toàn cầu đã giảm xuống chỉ còn 21% vào năm 2024, cho thấy đa số nhân viên cảm thấy xa cách với tổ chức. Song hành với sự giảm gắn kết là áp lực ngày càng lớn. Báo cáo <a href="https://www.prnewswire.com/news-releases/workers-embrace-ai-and-prioritise-skills-growth-amid-rising-workloads-and-an-accelerating-pace-of-change-pwc-2024-global-workforce-hopes--fears-survey-302180785.html?utm_source=chatgpt.com">PwC Global Workforce Hopes &amp; Fears 2024</a> cho thấy 45% nhân viên đã chịu khối lượng công việc tăng mạnh, và 62% nói tốc độ thay đổi công việc cao hơn năm trước. Hơn nữa, <a href="https://www.reuters.com/business/great-resignation-enters-third-year-workers-embrace-ai-upskilling-pwc-says-2024-06-24/?utm_source=chatgpt.com">theo Reuters,</a> trong năm qua, 28% nói có khả năng cao sẽ chuyển việc trong 12 tháng tới, con số này cũng vượt đỉnh thời “Great Resignation” 2022 (19%).</p><p>Ngoài ra, sau đại dịch hình thành một nhận thức mới: Nhiều người lao động ưu tiên sức khỏe tinh thần, cân bằng cuộc sống và công việc hơn là việc dốc hết sức để thăng tiến. Họ chấp nhận “làm đủ” để giữ ổn định tinh thần thay vì cố gắng kiệt sức hay đốt cháy giai đoạn. Trong bối cảnh này, việc chọn “quiet quitting” không phải là thái độ tiêu cực hay buông xuôi, mà là một lựa chọn phòng vệ, cách để giữ cân bằng trước khi gãy.</p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_1_min_b4a01ae1b8.png" alt="Hình 1-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_1_min_b4a01ae1b8.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_1_min_b4a01ae1b8.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_1_min_b4a01ae1b8.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Nhân viên không bỏ việc, nhưng thiết lập lại ranh giới, biến sự “lùi lại” thành cách hiện đại để bảo vệ bản thân.</i></figcaption></figure><h2>Im lặng mà rút lui và những biểu hiện khó nhận ra</h2><p>Tuy im lặng, nhưng những người đang quiet quitting vẫn để lại dấu vết rõ ràng trong hành vi hàng ngày, nếu ta chịu khó quan sát.</p><p>Họ vẫn làm tròn trách nhiệm được giao, nhưng từ chối mọi yêu cầu ngoài hợp đồng, như hỗ trợ thêm ngoài giờ, xử lý việc gấp cuối tuần hay "làm giúp cho team một chút". Sự chủ động cũng không còn như trước, họ ngừng đưa ra sáng kiến, không xung phong gỡ rối phần việc chưa ai nhận, và cũng không còn hứng thú góp ý cải thiện. Trong các buổi họp, họ chọn cách ngồi yên, nghe nhiều hơn nói, dù có ý kiến cũng giữ lại cho riêng mình. Về mặt xã hội, họ dần rút khỏi những buổi cà phê với đồng nghiệp, ít tham gia teambuilding, và gần như không còn tương tác tích cực trong môi trường làm việc. Cuối cùng, là sự nguội lạnh rõ rệt với những mục tiêu dài hạn: không đề cập đến thăng tiến, không quan tâm tới đánh giá hiệu suất, không còn động lực tìm kiếm cơ hội phát triển.</p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_2_min_04c23f05ab.png" alt="Hình 2-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_2_min_04c23f05ab.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_2_min_04c23f05ab.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_2_min_04c23f05ab.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Sự khác nhau giữa “tận tâm vừa đủ” và “từ bỏ ngầm” nằm ở mức độ gắn bó cảm xúc.</i></figcaption></figure><p>Về bản chất, quiet quitting không bắt đầu bằng sự lười biếng mà bằng sự thất vọng. Mỗi hành vi kể trên là kết quả của những lần nỗ lực không được đáp lại, của cảm giác bị bỏ rơi trong tập thể, và của một môi trường không tạo được cảm giác an toàn để gắn bó lâu dài. Nếu nhìn kỹ và lắng nghe đúng, quiet quitting không phải là "vấn đề của người trẻ", mà là tiếng chuông cảnh báo cho tổ chức.</p><p>Có phải quiet quitting là sai? Hay chính tổ chức cần nhìn lại cách mình đang tạo điều kiện cho sự kết nối và công nhận? Khi một người từng rất nhiệt huyết chọn cách im lặng, thì sự im lặng ấy không nên bị bỏ qua.</p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_3_min_1b86ba51ee.png" alt="Hình 3-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_3_min_1b86ba51ee.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_3_min_1b86ba51ee.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_3_min_1b86ba51ee.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Về bản chất, quiet quitting không bắt đầu bằng sự lười biếng mà bằng sự thất vọng.</i></figcaption></figure><h2>Khi văn hóa hiệu suất khiến người trẻ phải “đóng vai nhân viên tốt”</h2><p>Ở nhiều nơi làm việc, “cháy hết mình” không còn là lựa chọn, mà là tiêu chuẩn ngầm để chứng minh sự chuyên nghiệp. Người trẻ được kỳ vọng luôn nhiệt huyết, làm thêm, giữ thái độ tích cực, kể cả khi vượt quá sức chịu đựng. Ban đầu, họ tin rằng nỗ lực hết mình sẽ được ghi nhận. Nhưng càng về sau, việc phải liên tục "diễn" tỏ ra ổn, gắn bó, dần bào mòn năng lượng. Quiet quitting trong bối cảnh này không phải là sự lười biếng, mà là khoảnh khắc họ tháo bỏ lớp mặt nạ, để bảo toàn phần người còn lại trong mình.</p><p>Văn hóa “hustle” khiến nhiều người trẻ bị cuốn vào vòng xoáy làm không ngừng nghỉ. Áp lực phải “bận rộn mới đáng giá” khiến họ tự nguyện làm thêm, bỏ ngày nghỉ, xóa nhòa ranh giới cá nhân, nhân danh đam mê. Nhưng khi công việc không còn xuất phát từ hứng thú mà từ nỗi sợ bị đánh giá, quiet quitting trở thành cách để họ kịp thời dừng lại trước khi rơi vào kiệt quệ.</p><p>Một phần của “đóng vai nhân viên tốt” là “emotional labor”, yêu cầu phải tỏ ra vui vẻ, nhiệt tình, hợp tác… ngay cả khi bên trong đang rối bời. Việc phải kiểm soát và trình diễn cảm xúc như một phần công việc khiến nhiều người âm thầm kiệt sức. Quiet quitting lúc này không chỉ là từ chối làm thừa, mà là từ chối giả vờ ổn, để tâm lý được thở lại.</p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_4_min_50a64ec6fe.png" alt="Hình 4-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_4_min_50a64ec6fe.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_4_min_50a64ec6fe.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_4_min_50a64ec6fe.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Quiet quitting không phải là sự lười biếng, mà là khoảnh khắc họ tháo bỏ lớp mặt nạ, để bảo toàn phần người còn lại trong mình.</i></figcaption></figure><p>Trái với định kiến, quiet quitting là phản ứng có lý khi người trẻ nhận ra họ không thể mãi cố gắng vượt giới hạn. Đó là dấu hiệu họ đang chọn quay về với nhu cầu và giới hạn thật, để không gãy đổ. Thay vì xem quiet quitting là vấn đề, có lẽ nên nhìn nó như lời cảnh tỉnh: rằng một môi trường bền vững không được xây bằng sự gồng mình, mà bằng sự thấu hiểu và an toàn.</p><h2>Có phải quiet quitting là sai? Hay tổ chức cần nhìn lại cách lắng nghe?</h2><p>Quiet quitting không nên được xem là một hành vi sai lệch cá nhân, mà là chỉ báo sớm cho những lỗ hổng trong hệ sinh thái tổ chức. Thay vì đặt câu hỏi “làm sao để ngăn nhân viên quiet quitting”, có lẽ tổ chức nên bắt đầu bằng việc tự hỏi: chúng ta đã thật sự lắng nghe và tạo điều kiện cho họ phát triển hay chưa?</p><h3>1. Thiếu ghi nhận và mất kết nối: Khi người ta nỗ lực nhưng không được thấy</h3><p>Một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến quiet quitting là cảm giác thiếu ghi nhận. Khi người lao động cảm thấy công sức của mình bị xem nhẹ, hoặc những đóng góp thầm lặng không được trân trọng, họ dần mất động lực để cống hiến vượt mức cơ bản. Đằng sau vẻ ngoài “chỉ làm đúng việc” là một sự rút lui tinh thần, là tiếng thở dài của người đã từng cố gắng nhưng không còn muốn thử lại nữa.</p><p>Bên cạnh đó, việc thiếu giao tiếp hai chiều, nơi nhân viên có thể bày tỏ quan điểm mà không sợ bị phản đối hay làm mất lòng, cũng khiến họ dần mất kết nối với tổ chức. Không phải ai cũng rời đi ngay lập tức, nhưng nhiều người chọn cách rút lui trong im lặng, vừa an toàn, vừa không cần phải giải thích.</p><h3>2. Thiếu an toàn tâm lý: Khi nói ra cũng không thay đổi được gì</h3><p>Quiet quitting là biểu hiện rõ nét của một môi trường thiếu an toàn tâm lý, nơi nhân viên không cảm thấy được phép thể hiện bản thân một cách trung thực. Trong những môi trường này, việc chia sẻ khó khăn hay phản biện được xem là “gây rối”, còn sự im lặng lại được khuyến khích như một biểu hiện của chuyên nghiệp. Theo báo cáo của <a href="https://leadersinsport.com/performance-institute/articles/how-google-works-to-ensure-psychological-safety-for-its-staff/?utm_source=chatgpt.com">Google Project Aristotle</a>, các nhóm làm việc hiệu quả nhất đều có điểm chung là mức độ an toàn tâm lý cao, nơi mọi người được tôn trọng khi lên tiếng và không sợ hậu quả cá nhân.</p><p>Tuy nhiên, nhiều lãnh đạo lại lo sợ rằng nếu để nhân viên “quá thoải mái”, họ sẽ lười biếng. Họ áp KPI dày đặc, yêu cầu check-in liên tục, và càng như thế thì càng đánh mất lòng tin. Sự kiểm soát quá mức khiến nhân viên không dám bộc lộ khó khăn thật, dẫn đến một vòng lặp: tổ chức không thấy vấn đề, nhân viên tiếp tục quiet quitting.</p><h3>3. Thiếu cân bằng và môi trường độc hại: Khi làm việc là một hình thức hi sinh</h3><p>Một nguyên nhân sâu xa khác dẫn đến quiet quitting là mất cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Nhiều nơi coi việc làm thêm là chuẩn mực, còn nghỉ phép lại là “xa xỉ”. Nhân viên liên tục phải ưu tiên deadline thay vì sức khoẻ hay thời gian cho gia đình, dẫn đến kiệt sức mãn tính.</p><p>Thậm chí, trong môi trường toxic, nơi có sự thiên vị, thiếu minh bạch, hoặc văn hoá “sếp luôn đúng”, người làm không còn thấy ý nghĩa của việc nỗ lực. Họ không rời đi, nhưng cũng không còn ở lại như trước. Quiet quitting, trong trường hợp này, là một phản ứng phòng vệ, khi người ta không thể thay đổi môi trường, thì ít nhất có thể tự điều chỉnh để bảo vệ mình.</p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_5_min_dff3ff52d1.png" alt="Hình 5-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_5_min_dff3ff52d1.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_5_min_dff3ff52d1.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_5_min_dff3ff52d1.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Thiếu sự công nhận, thiếu an toàn tâm lý, thiếu cân bằng và môi trường “toxic” chính là những điều các tổ chức cần nên nhìn nhận lại.</i></figcaption></figure><h2>Làm sao để tổ chức “chữa lành” và nhân viên không cần phải “rút lui để sống”?</h2><p>Nếu quiet quitting là hệ quả của một môi trường không lành mạnh, thì giải pháp không nằm ở việc siết chặt kỷ luật, mà ở chỗ xây dựng lại một nền văn hóa biết lắng nghe và tôn trọng con người. Tổ chức cần thay đổi cách tiếp cận: thay vì coi nhân viên là “tài sản cần khai thác hiệu suất tối đa”, hãy nhìn họ như những con người thật, có giới hạn, có nhu cầu, và cần được hồi phục.</p><p>Trước hết, lắng nghe cần trở thành một thực hành văn hóa, chứ không chỉ là một hành động mang tính hình thức. Các buổi khảo sát định kỳ, 1:1 coaching, hay những phiên chia sẻ nhóm nhỏ… nên được tổ chức thường xuyên, không phải để ghi nhận dữ liệu, mà để tạo không gian an toàn cho người lao động lên tiếng. Đồng thời, cần thay đổi văn hóa phản hồi: thay vì phản hồi từ trên xuống, hãy tạo điều kiện cho luồng thông tin đi hai chiều, nơi nhân viên không chỉ được đánh giá, mà còn được phản ánh ngược về chính sách quản trị.</p><p>Bên cạnh đó, tổ chức cần tái thiết lập kỳ vọng và ranh giới. Việc thiết lập rõ thời gian làm việc, như không nhắn công việc sau giờ, cam kết giờ nghỉ trưa không bị làm phiền, hay áp dụng chính sách nghỉ ít nhất 3 tuần/năm, không khiến nhân viên kém trách nhiệm hơn, mà giúp họ duy trì năng lượng để làm việc lâu dài. Những giới hạn đó không phải rào cản, mà là nền móng cho sự bền vững.</p><p>Cuối cùng, vai trò lãnh đạo cần được định nghĩa lại. Một người sếp tốt không nhất thiết phải giỏi kiểm soát, mà nên là người đồng hành, biết lắng nghe, chia sẻ và truyền cảm hứng. Khi quản lý cho phép chính mình được thật, cũng là lúc nhân viên cảm thấy được phép sống thật, và chính điều đó tạo nên sự kết nối thật sự.</p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_6_min_897ac61985.png" alt="Hình 6-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_6_min_897ac61985.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_6_min_897ac61985.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_6_min_897ac61985.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Lắng nghe, tái thiết lập kỳ vọng, ranh giới và vai trò lãnh đạo là những điều các tổ chức có thể cân nhắc để kéo nhân viên thoát khỏi vòng xoáy quiet quitting.</i></figcaption></figure><h2>Quiet quitting không đáng sợ nếu tổ chức kịp lắng nghe</h2><p>Quiet quitting không phải là sự phản bội, mà là một tiếng chuông cảnh tỉnh. Khi người làm bắt đầu rút lui trong im lặng, đó không phải vì họ không quan tâm, mà là vì họ từng quan tâm quá nhiều, đến mức kiệt sức. Và đôi khi, chỉ cần một tổ chức đủ dũng cảm để hỏi: chúng ta đã nghe kỹ chưa?, mọi thứ có thể bắt đầu thay đổi. Không phải để kéo mọi người “trở lại làm hết mình”, mà là để tạo ra một nơi ai cũng được là chính mình, mà vẫn thấy mình thuộc về.</p><ul><li><i>Số liệu ghi nhận tính đến thời điểm biên tập bài viết</i></li></ul>

Quiet quitting không phải sự lười biếng, mà là cách con người tự cứu lấy mình trong môi trường công sở dày đặc kỳ vọng. Khi làm hết trách nhiệm nhưng không còn “làm thêm ngoài nghĩa vụ”, người trẻ đang chọn “im lặng mà rút lui”. Bài viết lý giải vì sao quiet quitting không nên bị xem là tiêu cực, mà là lời cảnh báo về một môi trường cần được chữa lành.

Thumbnail-min.png

<p>Quiet quitting là cách người lao động hiện đại thiết lập ranh giới để tự bảo vệ bản thân trong môi trường làm việc ngày càng áp lực. Khi không còn được ghi nhận, không còn cảm thấy tiếng nói của mình có giá trị, nhiều người chọn cách "rút lui trong im lặng", vẫn làm việc, nhưng không vượt giới hạn sức lực hay cảm xúc. Bài viết này đi sâu vào nguyên nhân sâu xa của hiện tượng này, bóc tách những hành vi tưởng chừng “vô hình”, và gợi mở cách để tổ chức không chỉ giữ chân nhân sự, mà còn giúp họ thực sự muốn ở lại.</p>

Quiet quitting: Khi im lặng là cách con người tự cứu mình

<p>Chúng ta vẫn thường nghĩ rằng AI và công nghệ sinh ra để giúp con người bớt vất vả. Nhưng càng ngày, càng có nhiều người cảm thấy mệt hơn. Từ những người trẻ mới vào nghề, đến những người đã có kinh nghiệm lâu năm trong các ngành sáng tạo, giáo dục hay truyền thông, ai cũng đang cố gắng chạy thật nhanh để “không bị bỏ lại”.</p><p>Vấn đề là: cuộc đua này không ai đặt ra vạch xuất phát, cũng chẳng có đích đến. Nhưng nếu không chạy, chúng ta sợ bị xem là chậm. Còn nếu cứ chạy mãi, thì lại dần kiệt sức. Vì sao con người đang rơi vào trạng thái mệt mỏi tập thể trong kỷ nguyên của máy móc?<img src="attachment:78069727-8c4f-46f6-b026-6f7f2923660d:image4.png" alt=""></p><h2>Vì sao con người đang kiệt sức trong cuộc chạy đua với công nghệ?</h2><p>Trước khi tìm cách để thoát khỏi sự mệt mỏi này, ta cần thành thật nhìn lại: vì sao nó lại xảy ra? Điều gì đang khiến một xã hội hiện đại với đầy đủ công cụ hỗ trợ lại khiến con người cảm thấy bất lực và hụt hơi hơn bao giờ hết?</p><h3>1. Công nghệ phát triển quá nhanh, vượt xa khả năng thích nghi của con người</h3><p>Sự thay đổi trong thế giới công nghệ giờ không còn tính bằng năm, mà bằng tháng, bằng tuần thậm chí bằng ngày. Hôm nay người ta còn đang học cách dùng ChatGPT, ngày mai GenAI đã có thể tự tạo video, hình ảnh, slide thuyết trình. Trong khi đó, con người vẫn cần thời gian để hiểu sâu, để luyện tập, để chuyển hóa thành kỹ năng. Nhưng thời gian ấy ngày càng bị rút ngắn, khiến nhiều người cảm thấy mình luôn chạy phía sau và không bao giờ đủ giỏi.</p><h3>2. Áp lực xã hội khiến con người sợ bị bỏ lại phía sau</h3><p>Trong một xã hội đề cao tốc độ và hiệu suất, việc không bắt kịp công nghệ thường bị xem là lỗi thời, lạc hậu. Trên mạng xã hội, những ai cập nhật nhanh sẽ được tôn vinh là “thức thời”, còn người chưa quen công cụ mới lại dễ bị gắn mác “chậm chạp”. Công nghệ từ chỗ là một công cụ để hỗ trợ công việc và cuộc sống, dần trở thành một cuộc đua hình ảnh. Nhiều người không học công nghệ vì thực sự cần, mà vì sợ bị đánh giá là kém cỏi.</p><h3>3. Cách doanh nghiệp ứng dụng công nghệ chưa tạo ra sự cân bằng cho con người</h3><p>Việc ứng dụng AI và tự động hóa giúp doanh nghiệp tiết kiệm được thời gian, chi phí và nhân lực. Nhưng trong nhiều trường hợp, việc tái phân phối công việc không được thực hiện hợp lý. Nhân sự bị cắt giảm, nhưng khối lượng công việc vẫn giữ nguyên, thậm chí còn tăng. Người ở lại phải làm nhiều hơn, với kỳ vọng cao hơn, và thường xuyên bị so sánh với năng suất của máy móc. Điều này khiến cảm giác kiệt sức ngày càng trở nên phổ biến, đặc biệt trong những ngành vốn đòi hỏi sáng tạo và tư duy liên tục.</p><p><img src="attachment:45c1cb4c-7ac1-47f2-bfad-3f42b827540e:image1.png" alt=""></p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_1_min_6264db5bda.png" alt="Hình 1-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_1_min_6264db5bda.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_1_min_6264db5bda.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_1_min_6264db5bda.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Công nghệ phát triển, áp lực xã hội và kỳ vọng của các doanh nghiệp ngày càng đưa con người vào cuộc chạy đua với trí tuệ nhân tạo.</i></figcaption></figure><h2>Kiệt sức không phải chuyện cá nhân, mà là triệu chứng chung của xã hội</h2><p>Hệ quả của nhịp sống ấy không chỉ nằm ở hiệu suất hay deadline. Nó lặng lẽ ngấm vào tâm lý, cảm xúc và cách con người kết nối với nhau. Sự kiệt sức không còn là chuyện cá nhân, mà là một làn sóng mỏi mệt đang lan rộng trong nhiều ngành nghề, nhiều thế hệ.</p><h3>1. Burnout hàng loạt trong ngành sáng tạo, công nghệ, giáo dục</h3><p>Rất nhiều người từng đam mê công việc, từng xem nghề là lẽ sống, nay lại thấy mệt mỏi mỗi sáng thức dậy. Trong các ngành sáng tạo, công nghệ, giáo dục, những lĩnh vực luôn phải đổi mới liên tục, cảm hứng làm nghề dần bị bào mòn bởi áp lực tối ưu hiệu suất. Mỗi bài viết, mỗi sản phẩm, mỗi buổi dạy đều bị soi chiếu dưới lăng kính "có nhanh không?", "có bắt trend không?", "có tận dụng công cụ gì mới không?". Dần dần, người ta làm vì phải làm, chứ không còn thấy vui khi làm.</p><h3>2. Cảm giác “tôi không đủ tốt” ngày càng phổ biến</h3><p>Khi máy móc có thể làm việc không nghỉ, không mệt, không sai, nhiều người bắt đầu hoài nghi chính mình. Họ tự trách vì không bắt kịp công nghệ, không giỏi như người khác, không thể cùng lúc vừa làm nội dung, vừa dựng video, vừa phân tích số liệu. Cảm giác thua kém không đến từ việc lười biếng, mà từ sự so sánh khập khiễng giữa một con người có giới hạn và một hệ thống không cần nghỉ ngơi.</p><h3>3. Sự kết nối với chính mình và với người khác dần bị đứt gãy</h3><p>Ngày càng có nhiều cuộc trò chuyện chỉ xoay quanh việc dùng “tool” gì, học kỹ năng gì, cập nhật công nghệ gì. Ít ai hỏi nhau: “Bạn cảm thấy thế nào?”, “Dạo này bạn ổn không?”. Ta dành hàng giờ để học một công cụ mới, nhưng lại không có nổi 10 phút để ngồi yên và lắng nghe chính mình. Sự kết nối với cảm xúc, với cơ thể, với những điều khiến ta thấy “sống”, dần trở thành điều xa xỉ trong nhịp sống ngày càng vội.</p><p><img src="attachment:8878ed27-4c5d-44d3-a4f5-f8e8512327f4:image2.png" alt=""></p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_2_min_4f841ca6a7.png" alt="Hình 2-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_2_min_4f841ca6a7.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_2_min_4f841ca6a7.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_2_min_4f841ca6a7.png 750w," sizes="100vw"><figcaption>&nbsp;</figcaption></figure><h2>Lấy lại nhịp sống người giữa thế giới máy</h2><p>Hiểu được nguyên nhân và nhận diện được những biểu hiện kiệt sức chỉ là bước đầu. Điều quan trọng hơn là: liệu có cách nào để con người vừa sống trong thế giới công nghệ, vừa giữ lại được nhịp sống của chính mình? Liệu có thể sống chung với AI, mà không bị cuốn vào vòng xoáy của nó?</p><h3>1. Chấp nhận rằng không cần và không nên chạy đua với AI</h3><p>AI có thể làm nhanh hơn, nhiều hơn, chính xác hơn, điều đó là thật. Nhưng cũng chính vì thế, con người không cần phải "bắt chước" tốc độ của nó để chứng minh giá trị. Chúng ta có cảm xúc, trực giác, trải nghiệm, những điều máy không có. Thay vì cố chạy nhanh cho kịp, có lẽ đã đến lúc mỗi người cần tự hỏi: mình muốn đi đâu? Việc phát triển không còn nằm ở việc học thêm cái mới mỗi ngày, mà là hiểu sâu hơn thứ mình đang làm, sống chậm lại để giữ vững chất người trong hành trình học hỏi.</p><h3>2. Tái định nghĩa lại khái niệm năng suất trong thời đại công nghệ</h3><p>Trong một thế giới mà mọi thứ đều có thể được “tối ưu hóa”, ta dễ quên rằng con người không phải là hệ thống. Năng suất không đồng nghĩa với việc làm nhiều, làm nhanh hay không nghỉ. Một ngày làm ít hơn nhưng tập trung, có giá trị, và có thời gian nghỉ ngơi cũng là một ngày làm việc hiệu quả. Đã đến lúc chúng ta cần cổ vũ cho văn hóa “đủ” - đủ sức, đủ vui, đủ sâu - thay vì chạy theo sự “hơn” không điểm dừng.</p><h3>3. Xây dựng cách học và làm việc nhân văn hơn</h3><p>Việc học và làm trong thời đại công nghệ cần nhiều hơn sự thấu hiểu và linh hoạt. Thay vì liên tục ép mình học thật nhanh để “đu trend”, mỗi người cần thời gian để chuyển đổi, để tiêu hóa thông tin và áp dụng một cách có chọn lọc. Công nghệ nên là công cụ đồng hành, không phải là ông chủ thúc ép. Khi ta ứng dụng AI với sự chủ động và tỉnh táo, ta có thể giữ lại phần người của mình, đồng thời tận dụng phần “máy” để làm việc thông minh hơn, chứ không phải mệt mỏi hơn.</p><p><img src="attachment:98324470-f863-4b51-b4c9-7575af49cf6b:image3.png" alt=""></p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_3_min_1f952469b4.png" alt="Hình 3-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_3_min_1f952469b4.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_3_min_1f952469b4.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_3_min_1f952469b4.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Công nghệ nên là công cụ đồng hành, không phải là ông chủ thúc ép.</i></figcaption></figure><h2>KẾT</h2><p>Có thể AI sẽ còn giỏi hơn, nhanh hơn, thông minh hơn, không mệt mỏi, không ngừng nghỉ. Nhưng điều đó không có nghĩa là con người phải đánh mất nhịp sống của chính mình để bắt kịp.</p><p>Giá trị của con người không nằm ở tốc độ, mà nằm ở chiều sâu. Điều đó không nằm ở khả năng làm thật nhiều, mà nằm ở khả năng sống thật với chính mình. Một xã hội bền vững không phải là nơi hiệu suất cao nhất, mà là nơi con người được thở, được nghỉ, được học theo cách phù hợp với bản thân, và được là người, ngay cả trong thời đại của máy.</p>

Không phải vì AI quá thông minh, mà vì con người đang quá mệt. Khi tốc độ công nghệ vượt xa sức chịu đựng của chúng ta, đặc biệt là những người trẻ trong ngành sáng tạo và tech, kiệt sức trở thành điều tất yếu. Bài viết lý giải vì sao việc “nâng cấp bản thân liên tục” có thể đang bào mòn bạn, và đâu là lối ra khi ta không thể tắt nguồn như máy?

<p>Chúng ta vẫn thường nghĩ rằng AI và công nghệ sinh ra để giúp con người bớt vất vả. Nhưng càng ngày, càng có nhiều người cảm thấy mệt hơn. Từ những người trẻ mới vào nghề, đến những người đã có kinh nghiệm lâu năm trong các ngành sáng tạo, giáo dục hay truyền thông, ai cũng đang cố gắng chạy thật nhanh để “không bị bỏ lại”.</p><p>Vấn đề là: cuộc đua này không ai đặt ra vạch xuất phát, cũng chẳng có đích đến. Nhưng nếu không chạy, chúng ta sợ bị xem là chậm. Còn nếu cứ chạy mãi, thì lại dần kiệt sức. Vì sao con người đang rơi vào trạng thái mệt mỏi tập thể trong kỷ nguyên của máy móc?</p>

AI giỏi hay con người đang kiệt sức ?

<p><i>Làm founder nghe có vẻ tự do, chủ động và đầy cảm hứng. Nhưng đằng sau những chiếc KPI đẹp đđẽ và những buổi pitching tự tin, rất nhiều người sáng lập đang âm thầm kiệt sức. Không phải vì họ yếu, mà vì họ đã “gồng” quá lâu. Cùng tìm hiểu hiện tượng “Founder fatigue” và giải đáp câu hỏi: ai sẽ lo cho người dẫn đầu?</i></p><h2>Khi người dẫn đầu không có chỗ để mệt</h2><p>Người ta hay vẽ ra hình ảnh founder như “siêu nhân”: dậy sớm, ngủ muộn, làm nhiều, gánh hết, luôn biết đường đi, luôn truyền cảm hứng. Đó là một hình ảnh hào nhoáng, rực sáng giữa những khẩu hiệu như “tự do tài chính”, “sống lý tưởng”. Nhưng liệu có bao nhiêu phần trăm sự thật?</p><p>Đằng sau những thước phim khởi nghiệp truyền cảm hứng, rất nhiều founder đang sống trong một thực tế khác: đơn độc, áp lực và kiệt sức. Founder càng tiến xa thì càng cảm thấy cô lập. Càng “thành công” thì họ càng không dám thừa nhận mình đang mệt.</p><p>Theo <a href="https://sifted.eu/articles/founder-mental-health-2024">khảo sát của Sifted</a> tại châu Âu, 53% founder từng trải qua burnout. 93% founder có dấu hiệu căng thẳng tâm lý: stress, lo âu, mất ngủ (theo <a href="https://foundology.org/2024/11/22/the-founder-mental-health-and-performance-snapshot-for-2024-featured-in-forbes/">Foundologist &amp; Forbes</a>). Không ít người trong số đó từng nghĩ đến việc rời bỏ tất cả, không vì công ty không phát triển, mà vì chính họ đang dần mất đi kết nối với lý do bắt đầu.</p><p><img src="attachment:91cbf9cc-65f8-4d32-bd38-6f1d6ab791be:image3.png" alt=""></p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_1_min_f60143977e.png" alt="Hình 1-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_1_min_f60143977e.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_1_min_f60143977e.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_1_min_f60143977e.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Càng “thành công” thì các founder càng không dám thừa nhận mình đang mệt.</i></figcaption></figure><h2>Founder fatigue là gì? - Không chỉ là "mệt"</h2><p>Đây không phải kiểu mỏi mệt sau một tuần chạy deadline. Đó là một dạng hao mòn trường kỳ, âm thầm gặm nhấm thể chất, tinh thần lẫn cảm xúc, kiểu “cháy ngầm” rất khó nhận diện, vì chính người sáng lập không cho phép mình dừng lại, và cũng không có nơi nào để tựa vào.</p><p>Cảm giác gánh vác mọi thứ, từ chiến lược, sản phẩm, dòng tiền, nhân sự, khiến họ mặc định mình phải mạnh mẽ, phải ổn, phải biết đường. Mỗi ngày là một chuỗi “phải”: phải tăng trưởng, phải làm gương, phải truyền lửa. Và thế là họ bước vào một guồng xoay không ai dám bước ra.</p><h2>Vì sao founder dễ fatigue hơn người làm thuê?</h2><p>Nhiều người nghĩ founder được làm điều mình thích, linh hoạt và tự do, sao lại dễ kiệt sức? Nhưng chính sự “toàn quyền” ấy lại là cái bẫy. Càng nắm quyền, họ lại càng ít quyền được nghỉ ngơi. Họ luôn cảm thấy mình phải làm nhiều hơn tất cả mọi người, phải "tròn vai" hơn ai hết, không chỉ trong công việc mà cả trong tinh thần.</p><p><img src="attachment:823b89d2-9cca-42cb-8da2-030f29e64307:image5.png" alt=""></p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_2_min_bddb648a6d.png" alt="Hình 2-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_2_min_bddb648a6d.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_2_min_bddb648a6d.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_2_min_bddb648a6d.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Founder là người nắm toàn quyền và cũng là người phải làm việc toàn diện.</i></figcaption></figure><p>Với founder, không có “tan ca”. Ngay cả khi rời khỏi laptop, tâm trí vẫn chạy: dòng tiền tháng này ra sao? Sản phẩm có sai chỗ nào? Đội nhóm có đang gắn kết? Họ sống trong trạng thái phản ứng liên tục, đến mức mất khả năng dừng lại.</p><p>Và trong tất cả những áp lực đó, thứ đáng sợ nhất lại là sự cô lập. Họ khó nói ra với đội ngũ, vì sợ làm giảm tinh thần. Họ ngại chia sẻ với nhà đầu tư, vì sợ đánh mất niềm tin. Ngay cả bạn bè cũng không phải lúc nào cũng hiểu, vì "không cùng tần số". Cái giá của việc đứng đầu, là có rất ít chỗ để dựa vào. Và khi không ai thật sự quan tâm, họ cũng dần quên mất việc lắng nghe chính mình.</p><h2>Những biểu hiện “cháy âm thầm” dễ bị bỏ qua</h2><p>Founder fatigue không ập đến một cách ồn ào. Nó thấm dần, lặng lẽ, đến mức chính người trong cuộc cũng khó lòng nhận ra. Vì đã quen với việc “ráng thêm chút nữa”, nên họ thường nhầm lẫn sự mệt mỏi với tính tất yếu của hành trình khởi nghiệp. Nhưng fatigue không phải là “một chút uể oải sau deadline”.</p><p>Người sáng lập dễ bỏ qua những dấu hiệu báo động đầu tiên: họ làm rất nhiều, nhưng không còn thấy ý nghĩa trong việc mình làm. Họ trở nên dễ cáu bẳn, thiếu kiên nhẫn với người khác, và với chính mình. Họ bắt đầu nghi ngờ năng lực của bản thân, dù bên ngoài vẫn đang “vận hành tốt”. Những quyết định từng mang nhiều cảm hứng giờ chỉ còn là phản xạ. Đầu óc trở nên khô khốc, không còn sáng tạo. Họ cảm thấy xa rời với lý do khiến mình bắt đầu, và đôi khi, với cả chính bản thân mình.</p><p>Điều nguy hiểm là họ giỏi chịu đựng. Họ biết cách “che” fatigue bằng sự bận rộn, bằng các cuộc họp, bằng những câu trả lời: “ổn mà”, “cũng bình thường thôi”, “startup mà, ai chẳng thế”. Nhưng nếu không dừng lại để nhìn thẳng vào mình, thì đến một lúc nào đó, fatigue sẽ không còn là cảm giác – mà là tình trạng.</p><p><img src="attachment:5bd4d362-db55-44d6-96fc-743f881462c4:image1.png" alt=""></p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_3_min_d9c290979d.png" alt="Hình 3-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_3_min_d9c290979d.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_3_min_d9c290979d.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_3_min_d9c290979d.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Mini Checklist để các founder nhìn lại chính mình.</i></figcaption></figure><h2>Ảo tưởng về “kiên cường” đang giết dần những người sáng lập</h2><p>Trong hành trình khởi nghiệp, rất nhiều người sáng lập đã và đang kiệt sức, không phải vì thiếu năng lực, mà vì đang bị bóp nghẹt bởi chính kỳ vọng về một hình mẫu "kiên cường". Dưới đây là 3 ảo tưởng phổ biến nhưng nguy hiểm đang âm thầm đẩy họ đến giới hạn:</p><h3>1. Không cho phép mình mệt</h3><p>Họ nghĩ: nếu mình gục, ai sẽ gánh công ty? Ai giữ tinh thần cho team? Và rồi họ nuốt mệt vào trong, gồng lên mà không biết rằng: không ai vác mãi ba lô nặng mà không cần dừng lại thở.</p><h3>2. Không ai xung quanh dám nói</h3><p>Ai cũng thấy bạn mạnh mẽ, nên không ai dám chạm vào mỏi mệt. Sự im lặng làm bạn càng phải gồng. Và càng gồng, họ càng xa cách, và xa cách thì lại cô đơn. Trong một tổ chức mà người dẫn đầu không thành thật, làm sao mong mọi người làm việc bằng tất cả trái tim?</p><h3>3. Văn hóa “ráng thêm chút nữa” đang cổ vũ cho sự kiệt sức</h3><p>Câu nói “ráng thêm chút nữa”, nghe có vẻ tích cực, nhưng lại là con dao hai lưỡi. Khi nó trở thành khẩu hiệu sống, nó khiến người ta không dám dừng. Và trong môi trường startup, nơi ai cũng chạy, cũng gồng, cũng ráng, thì người dừng lại lại trở nên “yếu thế”. Không ai muốn mình là người đầu tiên nói: "Tôi cần nghỉ một chút".</p><p><img src="attachment:bf195ef5-03dd-4c2a-a29a-6f8b600244e7:image7.png" alt=""></p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_4_min_21091b6a94.png" alt="Hình 4-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_4_min_21091b6a94.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_4_min_21091b6a94.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_4_min_21091b6a94.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>“Mình không mệt”, “mình có thể làm một mình”, “ráng thêm chút nữa thôi”, những câu nói đang bào mòn các founder.</i></figcaption></figure><h2>Vậy… ai lo cho người khởi nghiệp?</h2><p>Sau tất cả những “ráng thêm chút nữa”, rất nhiều founder đã chạm giới hạn mà không dám dừng. Nhưng fatigue không tự biến mất. Và sự thật là: sẽ không ai thật sự lo được cho người sáng lập, nếu chính họ không cho phép mình lo cho bản thân trước. Vậy đâu là những người, hoặc lực lượng, có thể thật sự "lo cho người khởi nghiệp"?</p><h3>1. Chính người sáng lập - khi họ cho phép mình thành thật với sự mệt mỏi</h3><p>Người đầu tiên cần “lo” cho founder, là founder. Không ai khác hiểu rõ giới hạn của mình bằng họ, nếu họ dừng lại đủ lâu để lắng nghe. Sự thành thật ở đây không phải để than vãn hay rút lui, mà để nghỉ đúng lúc, nghỉ có trách nhiệm, và nghỉ để đi tiếp. Một khoảng lặng nhỏ để thở, để nhìn lại, để hỏi bản thân: “Mình đang chạy vì điều gì? Và mình có còn hạnh phúc trên đường đua đó không?”. Nghỉ không phải là yếu đuối. Nghỉ là để tiếp tục một cách tỉnh táo, lành mạnh và lâu dài hơn.</p><p><img src="attachment:11057cfb-b63e-4d23-90e0-83b9a734c8e5:image2.png" alt=""></p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_5_min_c534347630.png" alt="Hình 5-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_5_min_c534347630.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_5_min_c534347630.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_5_min_c534347630.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Không ai thật sự lo cho người sáng lập, nếu họ không cho phép mình lo cho bản thân trước.</i></figcaption></figure><h3>2. Đội ngũ, cộng sự - khi họ dám đặt câu hỏi: “Bạn có ổn không?”</h3><p>Fatigue sẽ càng âm thầm nếu người xung quanh không biết, hoặc không dám chạm vào nó. Trong một startup lành mạnh, đội ngũ không chỉ chia lửa công việc mà còn chia sẻ cả những khoảng lặng tinh thần. Một câu hỏi tưởng như đơn giản như “dạo này bạn ổn không?” có thể là thứ kéo người sáng lập ra khỏi vòng xoáy tự gồng. Văn hóa góp ý 2 chiều, sự đồng cảm và tin tưởng là nền móng để founder không cảm thấy đơn độc trong chính tổ chức của mình.</p><h3>3. Cộng đồng, cố vấn, chuyên gia - khi họ tạo ra không gian để founder được là người bình thường</h3><p>Mentor, nhà trị liệu, các cộng đồng founder (nếu thật sự an toàn và không phán xét) sẽ trở thành nơi hiếm hoi mà founder có thể bỏ chiếc “áo giáp lãnh đạo” xuống. Ở đó, họ không cần tỏ ra ổn, không cần “làm gương”, mà chỉ cần là một con người đang đi trên một con đường nhiều thử thách. Một người sáng lập được lắng nghe, được tư vấn, được kết nối với người cùng cảnh, sẽ đỡ cảm thấy mình lạc lõng. Và điều đó có thể là khác biệt giữa việc tiếp tục một cách lành mạnh, hay gục ngã trong im lặng.</p><p><img src="attachment:47294701-7884-4f8d-a8d0-fe3dcfdb9de5:image4.png" alt=""></p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_6_min_9403cdde03.png" alt="Hình 6-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_6_min_9403cdde03.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_6_min_9403cdde03.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_6_min_9403cdde03.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Còn rất nhiều người ở bên cạnh các founder và các startup.</i></figcaption></figure><p>Về lâu dài, hệ sinh thái startup cần nhìn nhận nghiêm túc hơn về sức khỏe tinh thần, chứ không chỉ xoay quanh funding, tăng trưởng hay scale-up. Thành công bền vững không đến từ việc ai làm được nhiều nhất, mà từ việc mỗi người đều đủ lành mạnh để đi đường dài cùng nhau.</p><h2>Kết bài</h2><p>“Sức bền” không nằm ở chỗ bạn làm được bao nhiêu, mà ở việc bạn có còn là chính mình trong quá trình đó. Một founder giỏi không chỉ là người dẫn dắt team đến kết quả, mà còn là người biết lắng nghe bản thân, biết khi nào cần bước tiếp, và biết khi nào cần tạm dừng để giữ lại trái tim cho hành trình dài hơn.</p><p>Có thể không ai lo cho người sáng lập trước, nhưng chính họ có thể học cách lo cho mình, và từ đó, thay đổi cả cách một hệ sinh thái đối xử với người dám khởi đầu.</p><p>Nếu bạn là một người sáng lập, lần cuối bạn nghỉ ngơi thật sự là khi nào? Còn nếu bạn là cộng sự – hôm nay, bạn đã hỏi 'sếp' của mình câu gì ngoài công việc?</p>

Founder fatigue là gì mà khiến người sáng lập gãy gục trong im lặng? Một góc nhìn thẳng và thật, về sự bào mòn phía sau tinh thần khởi nghiệp.

<p><i>Làm founder nghe có vẻ tự do, chủ động và đầy cảm hứng. Nhưng đằng sau những chiếc KPI đẹp đđẽ và những buổi pitching tự tin, rất nhiều người sáng lập đang âm thầm kiệt sức. Không phải vì họ yếu, mà vì họ đã “gồng” quá lâu. Cùng tìm hiểu hiện tượng “Founder fatigue” và giải đáp câu hỏi: ai sẽ lo cho người dẫn đầu?</i></p><p><strong>Khi người dẫn đầu không có chỗ để mệt</strong></p><p>Người ta hay vẽ ra hình ảnh founder như “siêu nhân”: dậy sớm, ngủ muộn, làm nhiều, gánh hết, luôn biết đường đi, luôn truyền cảm hứng. Đó là một hình ảnh hào nhoáng, rực sáng giữa những khẩu hiệu như “tự do tài chính”, “sống lý tưởng”. Nhưng liệu có bao nhiêu phần trăm sự thật?</p><p>Đằng sau những thước phim khởi nghiệp truyền cảm hứng, rất nhiều founder đang sống trong một thực tế khác: đơn độc, áp lực và kiệt sức. Founder càng tiến xa thì càng cảm thấy cô lập. Càng “thành công” thì họ càng không dám thừa nhận mình đang mệt.</p><p>Theo <a href="https://sifted.eu/articles/founder-mental-health-2024">khảo sát của Sifted</a> tại châu Âu, 53% founder từng trải qua burnout. 93% founder có dấu hiệu căng thẳng tâm lý: stress, lo âu, mất ngủ (theo <a href="https://foundology.org/2024/11/22/the-founder-mental-health-and-performance-snapshot-for-2024-featured-in-forbes/">Foundologist &amp; Forbes</a>). Không ít người trong số đó từng nghĩ đến việc rời bỏ tất cả, không vì công ty không phát triển, mà vì chính họ đang dần mất đi kết nối với lý do bắt đầu.</p>

Founder fatigue - Ai lo cho người khởi nghiệp

<p>Có gì sai khi bắt đầu từ một công cụ dễ dùng? Bài viết này không chỉ nói về công cụ, mà là về một hành trình. Từ kéo-thả vô thức đến tư duy sáng tạo có mục tiêu. Từ "biết dùng Canva" đến "hiểu vì sao mình thiết kế như vậy".</p><p>Nếu bạn từng loay hoay giữa những template giống nhau, cảm thấy sản phẩm mình làm ra “ổn nhưng vẫn thiếu gì đó”, hoặc thắc mắc tại sao đi làm rồi vẫn bị chê là “chưa có tư duy thiết kế”, thì đây là bài viết dành cho bạn.</p><h2>Khi Canva trở thành “cửa ngõ đại chúng” của ngành sáng tạo</h2><p>Trong thập kỷ qua, thế giới chứng kiến sự dịch chuyển rõ rệt: từ thiết kế chuyên sâu sang sáng tạo đại chúng. Theo số liệu từ Canva, nền tảng này hiện có hơn 170 triệu người dùng trên toàn cầu, với hơn 20 tỷ thiết kế được tạo ra tính đến năm 2024.</p><p>Con số này cho thấy một sự thật: sáng tạo đang ngày càng trở nên “mở”, không còn bị giới hạn trong các phần mềm thiết kế chuyên nghiệp, hay yêu cầu người dùng phải qua đào tạo bài bản. Thay vào đó, Canva mở ra một “cửa ngõ” cho bất kỳ ai muốn tạo nên hình ảnh, từ sinh viên, giáo viên, đến chủ shop online hay nhân viên văn phòng.</p><p>Đồng thời, thị trường lao động ngày càng chấp nhận kỹ năng Canva. Không còn bị xem là “phần mềm nghiệp dư”, Canva đang dần trở thành một kỹ năng có giá trị thật sự trong thị trường việc làm, đặc biệt ở nhóm ngành content, marketing và truyền thông. Theo <a href="https://business.linkedin.com/content/dam/me/business/en-us/talent-solutions/resources/pdfs/future-of-recruiting-2023-dach.pdf?utm_source=chatgpt.com">Báo cáo kỹ năng nổi bật trên LinkedIn 2023,</a> Canva nằm trong top 5 công cụ thiết kế phổ biến nhất được các nhà tuyển dụng tìm kiếm ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Nhiều mô tả công việc vị trí content creator tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ, start-up hay agency đều ưu tiên ứng viên “biết sử dụng Canva”.</p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_1_min_a785091d36.png" alt="Hình 1-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_1_min_a785091d36.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_1_min_a785091d36.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_1_min_a785091d36.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Canva trở đang dần trở thành “cửa ngõ đại chúng” của ngành sáng tạo.</i></figcaption></figure><h2>Giải mã lợi ích và giới hạn của Canva</h2><p>Việc Canva trở nên phổ biến không chỉ là kết quả của xu hướng “sáng tạo đại chúng”, mà còn nhờ chính những lợi ích thực tiễn mà công cụ này mang lại: từ tiết kiệm thời gian, dễ tiếp cận, đến khả năng hỗ trợ làm việc nhóm. Tuy nhiên, bên cạnh những điểm mạnh đó, Canva cũng tồn tại không ít giới hạn, đặc biệt khi đặt trong bối cảnh chuyên môn hóa ngày càng cao của ngành sáng tạo.</p><h3>1. Canva - Bệ phóng sáng tạo dễ tiếp cận</h3><p>Canva giúp bạn tăng tốc đáng kể trong công việc hằng ngày. Chỉ với vài thao tác đơn giản, bạn đã có thể tự làm bài đăng mạng xã hội, tài liệu, hay slide thuyết trình, mà không cần nhờ đến designer hay cài thêm phần mềm rắc rối.</p><p>Nhờ giao diện kéo-thả trực quan, Canva cực kỳ dễ dùng, kể cả với người chưa từng học thiết kế. Bạn có thể bắt đầu ngay, tự mày mò vài phút là đã đủ để tạo ra sản phẩm hoàn chỉnh áp dụng vào công việc thật.</p><p>Dùng lâu, bạn sẽ dần rèn được gu thẩm mỹ cơ bản. Những template có sẵn sẽ giúp bạn hiểu hơn về bố cục, màu sắc, kiểu chữ, từ đó, tạo nền cho những ai muốn bước chân vào thế giới hình ảnh mà chưa có kiến thức chuyên sâu.</p><h3>2. Canva - Công cụ tốt, nhưng không phải giới hạn cuối</h3><p>Tuy nhiên, việc dựa quá nhiều vào template có sẵn trên Canva dễ khiến thiết kế trở nên na ná nhau, thiếu cá tính riêng. Nếu không biết cách tùy biến, thương hiệu của bạn sẽ rất khó để tạo dấu ấn trong mắt người xem, dù hình ảnh vẫn “đẹp chuẩn chỉnh”.</p><p>Canva giúp thao tác nhanh nhưng lại không dạy bạn tư duy thiết kế một cách bài bản. Những yếu tố như bố cục, màu sắc, hay typography, vốn là nền tảng của một designer thực thụ, không thể hình thành chỉ nhờ kéo-thả và chọn mẫu có sẵn.</p><p>Với những yêu cầu kỹ thuật cao như in ấn, chỉnh sửa chi tiết hay thiết kế chuyên sâu (UI/UX, branding, minh họa...), Canva vẫn còn nhiều giới hạn. Các phần mềm như Adobe, Figma hay Procreate vẫn là lựa chọn không thể thay thế nếu bạn muốn phát triển tư duy sáng tạo và kiểm soát thiết kế ở cấp độ chuyên nghiệp.</p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_2_min_7fa8f5dd86.png" alt="Hình 2-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_2_min_7fa8f5dd86.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_2_min_7fa8f5dd86.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_2_min_7fa8f5dd86.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Canva vẫn có sự khác biệt và giới hạn so với các công cụ thiết kế chuyên nghiệp.</i></figcaption></figure><h2>Lý do nhiều người vẫn “mắc kẹt” trong Canva?</h2><p>Dù Canva giúp hàng triệu người “bước chân vào thế giới hình ảnh”, không ít người cũng bị kẹt lại trong chính vùng an toàn đó. Thiết kế thì trông ổn, nhưng khó tạo điểm nhấn, vì sản phẩm chỉ dừng ở mức “đẹp có sẵn”, chứ không thật sự có tư duy sáng tạo phía sau.</p><p>Canva khiến việc kéo-thả, chọn template, thay chữ trở nên quá dễ dàng. Nhưng cũng chính sự dễ này tạo ra một ảo tưởng phổ biến: rằng chỉ cần dùng được công cụ là đã biết thiết kế.</p><p>Vấn đề nằm ở chỗ: nhiều người không phân biệt được giữa kỹ năng trình bày thị giác (layout tool) như sắp xếp hình ảnh, canh lề, chọn font… với tư duy thiết kế thực thụ (design thinking), gồm việc hiểu người dùng, truyền tải thông điệp và giải quyết vấn đề.</p><p>Và kết quả là gì? Sản phẩm được làm ra có thể đẹp mắt, nhưng:</p><ul><li>Không truyền tải đúng thông điệp.</li><li>Không giải quyết vấn đề truyền thông.</li><li>Không tạo sự khác biệt cho thương hiệu.</li></ul><p>Đó là lý do vì sao nhiều bạn trẻ “dùng Canva rất thạo” vẫn loay hoay khi bắt đầu nhận việc thật, bởi phần tư duy sáng tạo bên trong chưa từng được rèn luyện, chỉ mới dừng lại ở thao tác bề mặt.</p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_3_min_1bfacb5a65.png" alt="Hình 3-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_3_min_1bfacb5a65.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_3_min_1bfacb5a65.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_3_min_1bfacb5a65.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Tư duy thiết kế có thể là câu trả lời xác đáng cho lý do nhiều người vẫn “mắc kẹt” trong Canva.</i></figcaption></figure><h2>Làm sao để từ Canva trở thành người làm sáng tạo đúng nghĩa?</h2><p>Canva là một điểm bắt đầu lý tưởng, nhưng để tiến xa hơn trên hành trình sáng tạo, người dùng cần chủ động bổ sung tư duy, kiến thức và kỹ năng chuyên sâu – thay vì chỉ dừng lại ở việc “biết kéo-thả template”.</p><h3>1. Học sâu hơn từ chính nền tảng có sẵn</h3><p>Canva không chỉ là công cụ, mà còn có một thư viện học miễn phí, <a href="https://www.canva.com/design-school/">Canva Design School</a>, với nhiều khóa cơ bản về bố cục, màu sắc, typography. Đây là nguồn đáng tin cậy để hình thành nền tảng thẩm mỹ thị giác. Ngoài ra, người dùng nên tìm hiểu thêm các khóa học về design thinking, mỹ học hình ảnh và nhận diện thương hiệu (brand identity) để hiểu sâu hơn về vai trò thật sự của thiết kế trong truyền thông.</p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_4_min_2102104590.png" alt="Hình 4-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_4_min_2102104590.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_4_min_2102104590.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_4_min_2102104590.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Từ công cụ Canva có sẵn, người dùng nên đào sâu hơn về các template, cách sử dụng, và các khóa học liên quan.</i></figcaption></figure><h3>2. Chuyển từ mindset “dùng công cụ” sang “giải quyết vấn đề”</h3><p>Thay vì tập trung vào thao tác, hãy bắt đầu đặt câu hỏi: Sản phẩm này có đang truyền đạt đúng thông điệp không? Mục tiêu truyền thông của thiết kế này là gì?</p><p>Việc chuyển từ tư duy tool-based sang purpose-based giúp người làm nội dung hình ảnh trở thành người làm sáng tạo thực thụ, biết cách dùng hình ảnh để kể chuyện, truyền cảm, giải thích, hoặc thuyết phục.</p><h3>3. Tiến dần lên các công cụ nâng cao</h3><p>Canva là công cụ nhập môn, nhưng nếu muốn phát triển chuyên môn, người dùng nên làm quen với các phần mềm cao hơn như:</p><ul><li>Figma: giúp hiểu rõ tư duy UI, kiến trúc layout và trải nghiệm người dùng.</li><li>Adobe Illustrator / Photoshop: hỗ trợ thiết kế chi tiết, tạo bản sắc thương hiệu riêng.</li><li>Procreate hoặc các phần mềm vẽ tay: dành cho người theo đuổi minh họa và sáng tạo tự do.</li></ul><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_5_min_37dd187251.png" alt="Hình 5-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_5_min_37dd187251.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_5_min_37dd187251.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_5_min_37dd187251.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Người dùng Canva cũng cần vận dụng tư duy giải quyết vấn đề và làm quen với các phần mềm nâng cao.</i></figcaption></figure><h2>Lời kết</h2><p>Canva không xấu, cũng không “làm hỏng ngành sáng tạo” như một số định kiến, nó chỉ trở thành giới hạn khi người dùng ngừng học hỏi từ nó. Biết dùng Canva không đồng nghĩa với việc trở thành designer, nhưng biết khai thác Canva như một bước đệm thì hoàn toàn có thể mở lối đến tư duy thiết kế bài bản hơn.</p><p>Sáng tạo không bắt đầu từ công cụ, mà bắt đầu từ cách ta nhìn vấn đề và nỗ lực giải quyết nó một cách có thẩm mỹ.</p><p><i>Số liệu ghi nhận tính đến thời điểm biên tập bài viết</i></p>

Ngày càng nhiều người chọn Canva là công cụ "nhập môn" thiết kế, đặc biệt là dân văn phòng và content creator không chuyên. Nhưng học thiết kế bằng Canva thì sao? Liệu đây là con đường tắt, công cụ cứu cánh hay chỉ là giới hạn? Bài viết này phân tích lý do khiến hiện tượng này trở nên phổ biến, những mặt hạn chế, và các hướng đi giúp dân không chuyên từng bước bước vào thế giới sáng tạo và công nghệ với tư duy bài bản hơn.

<p>Có gì sai khi bắt đầu từ một công cụ dễ dùng? Bài viết này không chỉ nói về công cụ, mà là về một hành trình. Từ kéo-thả vô thức đến tư duy sáng tạo có mục tiêu. Từ "biết dùng Canva" đến "hiểu vì sao mình thiết kế như vậy".</p><p>Nếu bạn từng loay hoay giữa những template giống nhau, cảm thấy sản phẩm mình làm ra “ổn nhưng vẫn thiếu gì đó”, hoặc thắc mắc tại sao đi làm rồi vẫn bị chê là “chưa có tư duy thiết kế”, thì đây là bài viết dành cho bạn.</p><p><strong>Khi Canva trở thành “cửa ngõ đại chúng” của ngành sáng tạo</strong></p><p>Trong thập kỷ qua, thế giới chứng kiến sự dịch chuyển rõ rệt: từ thiết kế chuyên sâu sang sáng tạo đại chúng. Theo số liệu từ Canva, nền tảng này hiện có hơn 170 triệu người dùng trên toàn cầu, với hơn 20 tỷ thiết kế được tạo ra tính đến năm 2024.</p><p>Con số này cho thấy một sự thật: sáng tạo đang ngày càng trở nên “mở”, không còn bị giới hạn trong các phần mềm thiết kế chuyên nghiệp, hay yêu cầu người dùng phải qua đào tạo bài bản. Thay vào đó, Canva mở ra một “cửa ngõ” cho bất kỳ ai muốn tạo nên hình ảnh, từ sinh viên, giáo viên, đến chủ shop online hay nhân viên văn phòng.</p>

Tôi học design bằng Canva, thì sao?

<p>Có một kiểu mệt mỏi quen thuộc của dân văn phòng: tan ca, về nhà, tắm rửa, ăn tối, rồi... mở điện thoại. Lướt mãi, xem mãi, biết rõ là nên ngủ sớm nhưng vẫn thấy “chưa xong ngày”. Thế là lại kéo dài thêm một chút nữa, như thể đang đòi lại vài giờ sống cho mình sau một ngày bị công việc chiếm trọn.</p><p>Đó không phải là lười ngủ. Mà là một cơ chế phòng vệ rất thật, gọi tên là bedtime procrastination. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhìn kỹ hơn vào thói quen tưởng như vô hại này: từ nguyên nhân sâu xa, hậu quả âm thầm đến những gợi ý thực tế để thoát ra khỏi vòng lặp mà không cần ép mình trở thành người siêu kỷ luật.</p><h2>Hiểu đúng về bedtime procrastination và vì sao ta không chịu ngủ?</h2><p>Bedtime procrastination, hay còn được biết đến là “revenge bedtime procrastination,” là thuật ngữ mô tả hiện tượng trì hoãn việc đi ngủ, dù không có lý do chính đáng nào. Người ta vẫn thức, dù cơ thể đã mệt và đầu biết rõ ngày mai sẽ rất tệ. Đối với những người làm công việc căng thẳng chiếm phần lớn thời gian trong ngày, việc trì hoãn đi ngủ để trả đũa cuộc sống bận rộn là cách để có được một vài giờ giải trí mặc dù điều này dẫn đến tình trạng ngủ không đủ giấc và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.</p><p>Ở Trung Quốc, thuật ngữ này bắt đầu lan truyền trên mạng xã hội từ khoảng năm 2014, với cụm từ phổ biến “báo thù ban đêm” (報復性熬夜). Nó phản ánh một kiểu phản kháng thụ động của những người cảm thấy ban ngày mình không có quyền kiểm soát cuộc sống và đêm là khoảng thời gian duy nhất họ được “làm chủ”. Việc thức khuya trở thành một hành vi trả đũa công việc, deadline, lịch họp, hoặc đơn giản là cảm giác không có nổi một buổi chiều cho riêng mình.</p><p>Một số biểu hiện thường gặp:</p><ul><li>Lướt mạng xã hội không dứt ra được, dù đã ngáp liên tục, dù đã định "chỉ xem 5 phút nữa".</li><li>Xem hết tập phim này sang tập khác, không phải vì thật sự muốn, mà vì “cảm giác chưa được sống cho mình trong hôm nay”.</li><li>Chơi game, cày app, lướt video ngắn đến tận đêm khuya, dù sáng mai có họp sớm hay công việc tồn đọng.</li><li>Cảm thấy khó chịu khi bị nhắc đi ngủ, vì ngủ lúc này đồng nghĩa với việc hết ngày, phải quay lại vòng xoáy “phải làm” thay vì “được chọn”.</li></ul><p>Hành vi này xuất hiện ở đủ mọi ngành nghề, nhưng đặc biệt phổ biến ở dân văn phòng, freelancer, người trẻ làm việc quá tải, những người mà mỗi ngày là một danh sách việc cần làm dài lê thê, và không có mấy khoảng “rảnh thật sự”.</p><h2>Vì sao người ta lại trì hoãn giấc ngủ, dù biết rõ hệ quả?</h2><p>Sau khi đã hiểu khái niệm và biểu hiện của hiện tượng trì hoãn giấc ngủ, câu hỏi tiếp theo cần đặt ra là: vì sao người ta lại trì hoãn giấc ngủ, dù biết rõ hệ quả?</p><h3>1. Thiếu thời gian cá nhân trong ngày</h3><p>Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất là cảm giác không có quyền sở hữu thời gian của chính mình. Nhiều người, đặc biệt là dân văn phòng, nhà sáng tạo nội dung, hoặc những ai làm việc trong môi trường áp lực, dành trọn ngày để hoàn thành việc của người khác. Họ "tỉnh lúc cần làm", và chỉ đến khi đêm xuống mới có cảm giác đang sống cho mình.</p><p>Chính cảm giác mất kiểm soát vào ban ngày khiến họ có xu hướng “giành lại” một phần cuộc sống vào ban đêm. Họ không trì hoãn giấc ngủ vì thích thức khuya, mà vì không muốn ngày hôm đó kết thúc khi bản thân chưa thực sự được sống như mình muốn.</p><h3>2. Ảnh hưởng của công nghệ và thiết bị điện tử</h3><p>Điện thoại thông minh, máy tính bảng, các nền tảng nội dung như TikTok, YouTube, Netflix... tạo ra một hệ sinh thái giải trí dễ gây nghiện, đặc biệt vào ban đêm. Ánh sáng xanh từ màn hình ức chế melatonin (hormone giúp điều hòa giấc ngủ), làm rối loạn đồng hồ sinh học và khiến não bộ tiếp tục ở trạng thái tỉnh táo.</p><p>Thêm vào đó, các thuật toán liên tục đề xuất nội dung “vừa đủ hay để xem thêm một chút” khiến người dùng khó dừng lại. Không ngủ vì cuốn vào nội dung số, theo thời gian, trở thành một thói quen vô thức khó gỡ.</p><h3>3. Mối liên hệ với stress và sức khỏe tinh thần</h3><p>Khi một người gặp stress kéo dài, lo âu công việc hoặc mất cân bằng cảm xúc, giấc ngủ thường là thứ bị ảnh hưởng đầu tiên, không chỉ vì mệt mỏi mà vì họ sợ phải dừng lại và đối diện với những cảm xúc tiêu cực.</p><p>Thức khuya lúc này trở thành một cơ chế né tránh: không ngủ để khỏi phải nghĩ. Nhưng theo thời gian, chính hành vi đó lại khiến cơ thể và tinh thần kiệt quệ hơn, tạo ra vòng xoáy: căng thẳng, thức khuya, thiếu ngủ, căng thẳng hơn.</p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/1_min_3957302e4a.png" alt="1-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_1_min_3957302e4a.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_1_min_3957302e4a.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_1_min_3957302e4a.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Ba lý do chính khiến chúng ta trì hoãn giấc ngủ, dù biết rõ hệ quả.</i></figcaption></figure><h2>Những hệ lụy dài hạn mà trì hoãn giấc ngủ để lại</h2><p>Nếu nguyên nhân của trì hoãn giấc ngủ bắt nguồn từ cảm giác mất kiểm soát, công nghệ gây xao nhãng, và áp lực tâm lý kéo dài, thì hậu quả lại đổ dồn trực tiếp lên sức khỏe thể chất và tinh thần, đặc biệt là với những người phải duy trì hiệu suất công việc cao mỗi ngày.</p><h3>1. Suy giảm chất lượng giấc ngủ và sức khỏe</h3><p>Trì hoãn giờ ngủ không chỉ làm bạn ngủ ít hơn, mà còn khiến cơ thể khó vào được giấc ngủ sâu, là lúc các cơ quan bên trong được nghỉ ngơi và phục hồi. Một nghiên cứu năm 2023 trên tạp chí <a href="https://www.nature.com/articles/s41598-024-82523-3?utm_source=chatgpt.com">Scientific Reports</a> đã khám phá mối liên hệ giữa xu hướng trì hoãn nói chung và trì hoãn giờ đi ngủ, cho thấy rằng những người có xu hướng trì hoãn nhiều hơn có chất lượng giấc ngủ kém hơn và cảm thấy mệt mỏi vào ban ngày.</p><p>Không những vậy, việc ngủ thất thường còn ảnh hưởng đến nhịp sinh học nội tại, chu kỳ 24 giờ điều phối hormone, nhiệt độ cơ thể và trạng thái tỉnh táo. Một khi chu kỳ này bị phá vỡ thường xuyên, cơ thể khó có thể phục hồi hoàn toàn, kể cả trong những đêm ngủ đủ giờ.</p><h3>2. Ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc và tinh thần</h3><p>Theo <a href="https://www.fishersci.com/us/en/scientific-products/publications/lab-reporter/2020/issue-2/sleep-deprivation-an-unseen-hazard-in-the-workplace.html?utm_source=chatgpt.com">một nghiên cứu</a> cho thấy, thiếu ngủ có thể dẫn đến suy giảm khả năng phán đoán, hiệu suất kém và mất phối hợp; tương tự như tác động của rượu. Hơn nữa, thiếu ngủ làm tăng khả năng xảy ra tai nạn tại nơi làm việc lên 70%. Một <a href="https://aasm.org/advocacy/position-statements/insufficient-sleep-work-performance-health-advisory/?utm_source=chatgpt.com">nghiên cứu khác</a> cũng chỉ ra rằng, thiếu ngủ không chỉ ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc mà còn dẫn đến cảm giác mất động lực và giảm kết nối với công việc, một dạng burnout âm thầm. Điều này đặc biệt nghiêm trọng đối với những người làm việc theo ca, khi họ phải ngủ vào thời điểm không phù hợp với nhịp sinh học tự nhiên của cơ thể.</p><p>Với dân văn phòng hoặc người làm sáng tạo, hậu quả rõ ràng nhất của việc thiếu ngủ là giảm khả năng tập trung, chậm phản xạ và mỏi mệt kéo dài. Thiếu ngủ khiến vùng não chịu trách nhiệm về ra quyết định, kiểm soát cảm xúc và khả năng làm việc logic hoạt động kém hiệu quả, dẫn đến cảm giác “uể oải cả ngày” dù vẫn đang làm việc bình thường.</p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/2_min_945827ce45.png" alt="2-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_2_min_945827ce45.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_2_min_945827ce45.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_2_min_945827ce45.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Hậu quả của việc trì hoãn giấc ngủ ảnh hưởng trực tiếp đến cả thể chất lẫn tinh thần, không chỉ ngay sáng hôm sau mà còn về lâu dài.</i></figcaption></figure><h2>Giải pháp thực tế giúp thoát khỏi vòng lặp thức khuya kéo dài</h2><p>Khi hiểu rõ rằng việc trì hoãn giấc ngủ không chỉ xuất phát từ cảm xúc nhất thời mà còn để lại hậu quả lâu dài về sức khỏe và hiệu suất làm việc, thì điều quan trọng là cần có những cách can thiệp thực tế, không mang tính ép buộc, cũng không quá lý tưởng. Mục tiêu không phải là trở thành người “ngủ đúng giờ như đồng hồ Thụy Sĩ”, mà là lấy lại cảm giác được làm chủ thời gian nghỉ ngơi của chính mình.</p><h3>1. Thiết lập thói quen ngủ lành mạnh</h3><p>Một trong những bước cơ bản, nhưng khó duy trì nhất, là tạo lịch trình ngủ cố định, kể cả vào cuối tuần. Việc đi ngủ và thức dậy vào cùng một khung giờ giúp đồng hồ sinh học hoạt động ổn định hơn, từ đó dễ vào giấc và có giấc ngủ sâu hơn.</p><p>Ngoài ra, hạn chế sử dụng thiết bị điện tử ít nhất 30 phút trước khi ngủ cũng là một thay đổi đáng kể. Thay vì để màn hình là thứ cuối cùng bạn nhìn thấy trong ngày, hãy thử chuyển sang đọc sách, viết nhật ký, nghe nhạc nhẹ hoặc thiền định, những hoạt động giúp cơ thể hiểu rằng đã đến lúc nghỉ ngơi.</p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/3_min_de699eece5.png" alt="3-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_3_min_de699eece5.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_3_min_de699eece5.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_3_min_de699eece5.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Bắt đầu thực hiện những thói quen lành mạnh trước khi ngủ.</i></figcaption></figure><h3>2. Quản lý thời gian hiệu quả trong ngày</h3><p>Một trong những nguyên nhân gốc rễ của bedtime procrastination là cảm giác “ban ngày không có thời gian cho bản thân”. Vậy nên thay vì cố gắng gói gọn mọi thứ vào ban đêm, hãy chủ động chừa ra những khoảng nghỉ nhỏ trong ngày: một buổi chiều không họp, một tiếng đồng hồ để đi dạo, hoặc chỉ đơn giản là bữa ăn trọn vẹn không vội vàng.</p><p>Thời gian cá nhân không cần phải dài, nhưng phải đủ chất lượng để giúp não bộ cảm thấy được “nạp”, khi đó, bạn sẽ ít bị thôi thúc phải kéo dài ngày ra bằng những giờ thức khuya vô định.</p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/4_min_b4a8bd6ca3.png" alt="4-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_4_min_b4a8bd6ca3.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_4_min_b4a8bd6ca3.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_4_min_b4a8bd6ca3.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Không phải cố “sống” thêm nữa vì một ngày của bạn đã trọn vẹn rồi.</i></figcaption></figure><h3>3. Sử dụng công nghệ hỗ trợ giấc ngủ</h3><p>Thay vì để công nghệ là lý do khiến bạn thức khuya, hãy dùng nó như một công cụ hỗ trợ. Có rất nhiều ứng dụng hiện nay giúp theo dõi và điều chỉnh thói quen ngủ như:</p><ul><li>Sleep Cycle: phân tích chu kỳ ngủ và gợi ý thời điểm thức dậy nhẹ nhàng.</li><li>Calm / Headspace: cung cấp các bài thiền, âm thanh thư giãn và chương trình hỗ trợ giấc ngủ.</li><li>SleepTown: biến giờ đi ngủ đúng giờ thành một "trò chơi xây nhà", tạo động lực thú vị mỗi tối.</li></ul><p>Điều quan trọng là lựa chọn công cụ phù hợp với bản thân và dùng chúng như một người đồng hành, không phải một áp lực.</p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/5_min_90b7a17e3a.jpg" alt="5-min.jpg" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_5_min_90b7a17e3a.jpg 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_5_min_90b7a17e3a.jpg 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_5_min_90b7a17e3a.jpg 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Tìm một người bạn đồng hành phù hợp với giấc ngủ của bạn.</i></figcaption></figure><h2>Lời kết</h2><p>Trì hoãn giấc ngủ không phải lúc nào cũng là vấn đề kỷ luật. Đôi khi, đó là một lời phản kháng âm thầm: “Tôi chưa muốn kết thúc hôm nay, vì tôi chưa được sống trọn trong đó”. Nhưng để thật sự sống, không nhất thiết phải thức khuya.</p><p>Có những cách để giành lại thời gian cá nhân mà không đánh đổi bằng sức khỏe. Có những nhịp sống chậm hơn, đều hơn, nơi giấc ngủ không còn là kẻ thù cuối ngày, mà là phần thưởng. Và biết đâu, bắt đầu từ một tối ngủ sớm, bạn sẽ thấy ngày mai mình tỉnh táo hơn để sống... thật sự. Bạn nghĩ sao?</p><p><i>*Số liệu ghi nhận tính đến thời điểm biên tập bài viết</i></p>

"Revenge Bedtime Procrastination" là hiện tượng ngày càng phổ biến trong giới văn phòng, khi nhiều người cố tình trì hoãn giờ đi ngủ để dành thời gian cho bản thân sau một ngày làm việc căng thẳng. Hành vi này, tuy mang lại cảm giác kiểm soát tạm thời, nhưng lại gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần, như giảm chất lượng giấc ngủ, tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính và suy giảm hiệu suất công việc. Bài viết này phân tích sâu về nguyên nhân, tác động và đề xuất các giải pháp khoa học nhằm giúp dân văn phòng nhận thức và cải thiện thói quen ngủ nghỉ, hướng đến một lối sống cân bằng và lành mạnh hơn.

<p>Có một kiểu mệt mỏi quen thuộc của dân văn phòng: tan ca, về nhà, tắm rửa, ăn tối, rồi... mở điện thoại. Lướt mãi, xem mãi, biết rõ là nên ngủ sớm nhưng vẫn thấy “chưa xong ngày”. Thế là lại kéo dài thêm một chút nữa, như thể đang đòi lại vài giờ sống cho mình sau một ngày bị công việc chiếm trọn.</p><p>Đó không phải là lười ngủ. Mà là một cơ chế phòng vệ rất thật, gọi tên là bedtime procrastination. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhìn kỹ hơn vào thói quen tưởng như vô hại này: từ nguyên nhân sâu xa, hậu quả âm thầm đến những gợi ý thực tế để thoát ra khỏi vòng lặp mà không cần ép mình trở thành người siêu kỷ luật.</p>

Bedtime Procrastination: Khi dân văn phòng trì hoãn giấc ngủ để sống thêm một chút

<p>Càng burnout lại càng sáng tạo, nghe có vẻ mâu thuẫn, nhưng lại là tình trạng mà rất nhiều người làm nghề sáng tạo từng trải qua. Khi deadline dồn dập, cảm xúc cạn kiệt, họ vẫn tiếp tục tạo ra sản phẩm đều đặn: vẫn có bài đăng, vẫn nhận job, vẫn được khen “năng suất”. Nhưng đằng sau lớp vỏ bận rộn ấy, là một phiên bản chính họ ngày càng xa lạ, không còn cảm hứng, không còn kết nối với thứ mình làm ra.</p><p>Bài viết này không nhằm phê phán sự siêng năng khi kiệt sức, mà để nhìn thẳng vào một hiện tượng phổ biến trong ngành: sáng tạo vẫn tiếp diễn khi năng lượng đã cạn kiệt, và đôi khi, càng kiệt sức, lại càng sản xuất nhiều, như một phản xạ sinh tồn.</p><p>Vậy: đó là nguồn sáng tạo thực sự, hay chỉ là một hiệu suất ảo, sản phẩm của tâm lý phòng vệ và thói quen bị cuốn theo?</p><h2>Ba kiểu “tăng động sáng tạo” phổ biến - Sáng tạo hay cố gắng tồn tại?</h2><p>Nếu hiệu suất ảo là hệ quả, thì những kiểu “tăng động sáng tạo” dưới đây chính là biểu hiện rõ rệt nhất của một người đang kiệt sức nhưng không thể (hoặc không dám) dừng lại. Bề ngoài, họ trông vẫn đang làm việc hiệu quả, thậm chí sáng tạo nhiều hơn bình thường, nhưng động lực bên trong không còn xuất phát từ cảm hứng hay năng lượng tích cực, mà từ nỗi lo vô hình, tâm lý phòng vệ, hoặc sự buông xuôi. Đó là những trường hợp điển hình của việc tưởng đang sáng tạo, nhưng thật ra chỉ đang tìm cách để tồn tại.</p><h3>1. Tạo ra để không thấy mình vô dụng</h3><p>Trong thời đại mà “sự hiện diện” bị đánh đồng với giá trị, người làm sáng tạo dễ bị cuốn vào vòng xoáy phải luôn có gì đó để thể hiện. Việc tạo ra sản phẩm không còn nhằm chia sẻ điều gì đó thật sự muốn nói, mà trở thành hành động để chống lại cảm giác vô hình, trống rỗng. Theo <a href="https://assets.wetransfer.net/documents/WeTransfer_Ideas_Report_2022.pdf">Adobe Creative Survey</a>, 59% người làm sáng tạo thừa nhận họ cảm thấy áp lực phải ra nội dung liên tục, không vì mục tiêu nghề nghiệp rõ ràng, mà chỉ để giữ mình không bị biến mất khỏi dòng chảy số.</p><p>Một phần nguyên nhân nằm ở ảnh hưởng của <a href="https://vietcetera.com/vn/hustle-di-dau-ma-voi-ma-vang-ma-vap-brief-ma-quang-mail">văn hóa hustle</a> – khi sự bận rộn và liên tục “có gì đó để show” được xem là dấu hiệu của thành công, còn nghỉ ngơi thì lại mang tiếng lười biếng.</p><h3>2. Làm để che đi sự kiệt sức</h3><p>Một số người không dám nghỉ, vì nếu dừng lại họ sẽ phải đối diện với sự thật: mình đang cạn kiệt. Họ tiếp tục viết, quay, làm việc như thể vẫn còn năng lượng, nhưng thực chất chỉ là đang gồng qua ngày. Sự bận rộn ở đây đóng vai trò như một lớp mặt nạ, vừa để người khác không nhận ra, vừa để bản thân không phải đối diện với sự mỏi mệt đã tích tụ. Theo <a href="https://www.itsnicethat.com/news/wetransfer-ideas-report-creative-industry-151122?utm_source=chatgpt.com">WeTransfer Ideas Report 2022</a>, có đến 75% người làm sáng tạo từng burnout nhưng vẫn cố duy trì guồng làm việc, chủ yếu vì sợ mất vị trí hoặc nhịp sáng tạo của chính mình.</p><h3>3. Bùng ý tưởng vì... không còn gì để mất</h3><p>Trạng thái kiệt sức cực độ đôi khi lại mở ra một giai đoạn sáng tạo bất ngờ. Khi đã không còn năng lượng để tự kiểm duyệt hay sợ sai, nhiều người bất ngờ tung ra các ý tưởng liều lĩnh, kỳ dị, và đôi khi lại rất “ngon”. <a href="https://hbr.org/1998/09/how-to-kill-creativity">Harvard Business Review</a> chỉ ra rằng, khi các vùng điều hành lý trí trong não bị quá tải, khả năng tư duy phi tuyến tính và sáng tạo đột phá lại tăng lên. Tuy nhiên, những bùng nổ này mang tính ngắn hạn, khó duy trì, và nếu lạm dụng có thể đẩy người làm sáng tạo vào vòng xoáy mòn mỏi - gồng - sụp đổ.</p><p><img src="attachment:99b3fd1f-1644-4693-a70e-87f62bbe9cba:image1.png" alt=""></p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_1_min_1ce82641a7.png" alt="Hình 1-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_1_min_1ce82641a7.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_1_min_1ce82641a7.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_1_min_1ce82641a7.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Ba kiểu “tăng động sáng tạo” phổ biến trong thời đại hiện nay.</i></figcaption></figure><p>Ba kiểu “tăng động sáng tạo” trên là những biểu hiện rõ rệt nhất cho trạng thái burnout. Chúng không hoàn toàn do cá nhân yếu kém hay thiếu kỹ năng quản lý cảm xúc, mà một phần còn là hệ quả của văn hóa “hustle”, nơi sự nghỉ ngơi dễ bị xem là trì trệ, còn sự gồng gánh lại được tung hô như một phẩm chất. Chúng ta tưởng mình đang “cháy” với đam mê, nhưng thực chất là đang gồng qua ngày với một thứ gọi là hiệu suất ảo.</p><h2>Sáng tạo không ngừng khi burnout và những hệ lụy khó thấy</h2><p>Khi sáng tạo trở thành một phản xạ duy trì hiệu suất thay vì xuất phát từ cảm hứng thật sự, hệ quả không chỉ nằm ở chất lượng đầu ra. Burnout kéo dài khiến quá trình sáng tạo dần mất đi tính phục hồi, tức khả năng tái tạo năng lượng sau mỗi chu kỳ làm việc cường độ cao. Dù bề ngoài vẫn đều đặn sản xuất, nhưng bên trong, người làm sáng tạo đang rơi vào trạng thái cạn kiệt dần dần mà không hay biết.</p><p>Một trong những biểu hiện rõ ràng nhất là ý tưởng ngày càng hời hợt. Khi kết nối cá nhân với sản phẩm bị mòn đi, nội dung được tạo ra dễ rơi vào khuôn mẫu, thiếu chiều sâu, hoặc không còn phản ánh cá tính riêng. Việc làm cho xong, làm để duy trì, khiến sự sáng tạo không còn là hành động mang tính biểu đạt, mà trở thành thao tác kỹ thuật.</p><p>Tệ hơn, trạng thái này dễ khiến người sáng tạo “nghiện” hiệu suất ảo. Khi sản phẩm vẫn được đăng đều, vẫn có tương tác, vẫn có lời khen, họ có thể nhầm tưởng rằng mình đang làm tốt, trong khi bản thân đang lạc dần khỏi điểm xuất phát ban đầu. Sự hiểu nhầm này không chỉ đến từ bên trong, mà còn từ người theo dõi, cộng đồng, đồng nghiệp, những người đang nhìn thấy “đầu ra” mà không thấy được “đầu vào” đã bị rút cạn.</p><p>Và thế là vòng lặp bắt đầu hình thành: burnout, sản xuất quá đà để né burnout, burnout sâu hơn. Cứ thế, người sáng tạo dần biến công việc từng là đam mê thành một cỗ máy vận hành không nghỉ, cho đến khi buộc phải dừng lại vì không còn gì để cho đi.</p><p><img src="attachment:5e666017-72e2-4b2e-8fb6-f762bed1bb69:image2.png" alt=""></p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_2_min_ea93ead08f.png" alt="Hình 2-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_2_min_ea93ead08f.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_2_min_ea93ead08f.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_2_min_ea93ead08f.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Tăng động sáng tạo trông có vẻ hữu ích trong thời đại chuộng văn hóa “hustle” như hiện nay, nhưng tiềm ẩn vô số hệ lụy mà chính người trong cuộc cũng khó nhận ra.</i></figcaption></figure><h2>Làm sao để sáng tạo mà không tự đốt cháy mình?</h2><p>Sáng tạo là một hành trình dài, không phải cuộc đua nước rút. Không ai có thể sáng tạo liên tục mà không cần nghỉ. Nhưng trong thực tế, nhiều người chỉ nhận ra điều đó khi đã quá muộn, khi burnout đã ngấm vào cả công việc lẫn tinh thần. Để duy trì sự sáng tạo bền vững, việc “làm ít đi” không phải là yếu đuối, mà là chiến lược. Dưới đây là 5 cách giúp người làm sáng tạo thoát khỏi vòng xoáy burnout mà vẫn giữ được chất lượng và cá tính trong công việc:</p><h3>1. Nhận diện burnout sớm, ngay cả khi vẫn đang “có sản phẩm”</h3><p>Việc vẫn ra bài đều, vẫn nhận job không có nghĩa là bạn đang ổn. Burnout có thể đến âm thầm, bắt đầu từ cảm giác mệt mỏi kéo dài, thiếu kết nối với thứ mình làm ra, hay tâm lý “làm cho xong cho kịp deadline”.</p><p>Bạn có thể bắt đầu bằng một hành động đơn giản: ghi lại cảm xúc mỗi tuần, chấm điểm năng lượng, hoặc đặt báo thức nhắc bản thân “đang cảm thấy thế nào?”. Việc tự kiểm tra cảm xúc thường xuyên sẽ giúp bạn phát hiện burnout sớm hơn mình nghĩ.</p><h3>2. Giải quyết nguyên nhân gây burnout</h3><p>Không phải ai burnout cũng vì làm nhiều. Có người mệt vì tự ép mình phải “đỉnh hơn hôm qua”, có người bị áp lực từ sếp, deadline, mạng xã hội, hoặc đơn giản là đang kiệt sức vì sức khỏe tâm lý đi xuống.</p><p>Đừng chỉ cố làm tiếp, bạn có thể dành một buổi cuối tuần viết ra ba điều đang khiến bạn căng thẳng nhất, rồi thử chọn một điều có thể thay đổi trong tuần tới. Nhỏ nhất cũng được: xin lùi deadline, giảm một job, bỏ follow một kênh khiến bạn áp lực, xin lời khuyên từ chuyên gia. Quan trọng là có một hành động cắt dòng chảy tiêu cực.</p><p><img src="attachment:74f5035b-c731-42df-aa1a-114a82cd0e60:image3.png" alt=""></p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_3_min_c0296230ec.png" alt="Hình 3-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_3_min_c0296230ec.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_3_min_c0296230ec.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_3_min_c0296230ec.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Dừng lại một chút cũng như cách bạn đưa tay chặn một thanh gỗ đang ngã, để cả khối domino tinh thần không sụp đổ theo.</i></figcaption></figure><h3>3. Tự thiết lập “nhịp sáng tạo” và chu kỳ cá nhân, không chạy theo tốc độ người khác</h3><p>Không phải ai cũng hợp với lịch đăng mỗi ngày hay dự án liên tục. Nếu cứ chạy theo nhịp của người khác, bạn rất dễ đuối mà không nhận ra.</p><p>Bạn có thể dành một buổi để nhìn lại lịch làm việc 2–3 tuần gần nhất, đánh dấu những ngày bạn thấy thoải mái nhất khi làm việc. Từ đó, lập thử một “nhịp cá nhân”: 3 buổi làm – 1 buổi nghỉ, hoặc sáng làm, chiều đọc chơi. Việc thiết lập nhịp không khiến bạn kém cạnh, mà giúp bạn làm lâu dài hơn.</p><h3>4. Lập kế hoạch nội dung xen kẽ nghỉ, ví dụ: 3 tuần làm, 1 tuần dừng</h3><p>Sáng tạo liên tục không có nghĩa là sáng tạo tốt. Nếu không có khoảng trống để hồi phục, mọi thứ sẽ dần mất sắc nét. Hãy lên kế hoạch làm việc theo chu kỳ rõ ràng, ví dụ: mỗi tháng chọn ra một tuần “chậm nhịp”, không nhận job mới, chỉ làm việc duy trì hoặc sáng tạo cá nhân.</p><p>Bạn có thể đánh dấu sẵn tuần đó vào lịch từ đầu tháng, như một cuộc hẹn không thể huỷ với chính mình.</p><h3>5. Đừng sáng tạo một mình</h3><p>Không ai sáng tạo giỏi mãi khi cứ đơn độc. Một phần burnout đến từ việc phải “ôm hết” mà không có ai để trao đổi, phản biện hay đơn giản là nghe mình than một chút. Hãy chủ động tìm một cộng đồng, một nhóm bạn hoặc một người mentor để cùng chia sẻ.</p><p>Nếu chưa biết bắt đầu từ đâu, hãy thử nhắn cho một người bạn trong ngành: “Dạo này mày làm việc thế nào? Mình muốn hỏi chút ý kiến.” Đôi khi, chỉ cần một câu bắt chuyện, bạn đã bắt đầu thoát khỏi cảm giác gồng một mình.</p><p><img src="attachment:96414cdf-ab80-4afb-809a-9b9358e07a82:image4.png" alt=""></p><figure class="image"><img src="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/Hinh_4_min_f4b1070ca7.png" alt="Hình 4-min.png" srcset="https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/thumbnail_Hinh_4_min_f4b1070ca7.png 245w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/small_Hinh_4_min_f4b1070ca7.png 500w,https://admin.blog.hiwatermelon.com/uploads/medium_Hinh_4_min_f4b1070ca7.png 750w," sizes="100vw"><figcaption><i>Người làm sáng tạo có thể thoát khỏi vòng xoáy burnout mà vẫn giữ được chất lượng và cá tính trong công việc.</i></figcaption></figure><h2>Lời kết</h2><p>Burnout không phải là sự sụp đổ đột ngột, mà thường là quá trình bào mòn âm thầm. Người làm sáng tạo giỏi nhất không phải là người không bao giờ mệt, mà là người biết khi nào cần dừng, khi nào nên chậm lại để đi xa hơn. Bởi vì nếu sáng tạo là nghề cần nuôi dưỡng cảm xúc, thì việc biết giữ lại một phần năng lượng cho chính mình không chỉ là quyền, mà là kỹ năng sống còn. Bạn nghĩ sao về chủ đề này? Bạn có đang tăng động sáng tạo? Hay đang… burnout?</p><ul><li>Số liệu ghi nhận tính đến thời điểm biên tập bài viết</li></ul>

“Tăng động sáng tạo” – nghe thì hay, nhưng đôi khi là dấu hiệu của burnout. Bạn có đang sáng tạo thật sự, hay chỉ đang cố gắng chứng minh rằng mình vẫn ổn, vẫn đang ‘ra cái gì đó’? Nhiều người làm trong ngành sáng tạo, từ freelancer, marketer, đến nghệ sĩ, đang trải qua những chu kỳ burnout ngầm nhưng vẫn phải ‘ra hàng’ vì áp lực hiện diện. Bài viết này phân tích 3 góc nhìn phổ biến: sáng tạo để không thấy vô dụng, sáng tạo để che giấu burnout, và sáng tạo liều lĩnh vì không còn gì để mất.

<p>Càng burnout lại càng sáng tạo, nghe có vẻ mâu thuẫn, nhưng lại là tình trạng mà rất nhiều người làm nghề sáng tạo từng trải qua. Khi deadline dồn dập, cảm xúc cạn kiệt, họ vẫn tiếp tục tạo ra sản phẩm đều đặn: vẫn có bài đăng, vẫn nhận job, vẫn được khen “năng suất”. Nhưng đằng sau lớp vỏ bận rộn ấy, là một phiên bản chính họ ngày càng xa lạ, không còn cảm hứng, không còn kết nối với thứ mình làm ra.</p><p>Bài viết này không nhằm phê phán sự siêng năng khi kiệt sức, mà để nhìn thẳng vào một hiện tượng phổ biến trong ngành: sáng tạo vẫn tiếp diễn khi năng lượng đã cạn kiệt, và đôi khi, càng kiệt sức, lại càng sản xuất nhiều, như một phản xạ sinh tồn.</p><p>Vậy: đó là nguồn sáng tạo thực sự, hay chỉ là một hiệu suất ảo, sản phẩm của tâm lý phòng vệ và thói quen bị cuốn theo?</p>

Tăng động sáng tạo vì... burnout

Welcome to Business Universe! Here, we explore the exciting and ever-evolving world of business. From finance to marketing and everything in between, we bring you the latest news, insights, and everything related to the business industry. Whether you're a seasoned entrepreneur or just starting to explore your interests, our articles will provide valuable perspective and knowledge. Join us and stay ahead of the curve with Business Universe.

Business Universe

Welcome to Office Runway, where professional success is always in style. Our blog is dedicated to helping you succeed in the world of work, focusing on everything from career success tips and job-seeking advice to office culture and thought leadership. From in-depth articles to real-world examples, we'll help you navigate the complexities of office life and achieve your professional goals. Join us on the Office Runway and prepare to take your career to new heights!

Office Runway

Step into a world of inspiration and boundless imagination with Creative Landscape. Our focus is on everything creative, from communication, branding, and design to fashion, beauty, and photography. With in-depth articles, expert interviews, and hands-on tutorials, we aim to provide the tools you need to bring your creative vision to life. Join us on this journey and discover your inner creativity with Creative Landscape.

Creative Landscape

Explore the heart of technology with Tech Valley. Here is your source for everything related to programming and tech. From the latest trends in programming languages to expert tips on algorithms and bug-fixing, we bring you the information and skills you need to thrive in the tech industry. Tech Valley is your guide to navigating the complex and constantly evolving world of technology.

Home

Business Universe

Office Runway

Creative Landscape

Tech Valley

Home

Business Universe

Office Runway

Creative Landscape

Tech Valley

Xuân Diễm

Community Favorites

Quiet quitting: Khi im lặng là cách con người tự cứu mình

Office Runway

AI giỏi hay con người đang kiệt sức ?

Tech Valley

Founder fatigue - Ai lo cho người khởi nghiệp

Business Universe

Tôi học design bằng Canva, thì sao?

Creative Landscape

Bedtime Procrastination: Khi dân văn phòng trì hoãn giấc ngủ để sống thêm một chút

Office Runway

Tăng động sáng tạo vì... burnout

Creative Landscape