Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ký ban hành luật yêu cầu TikTok phải bán tài sản ở Mỹ trước hạn 19/1/2025 hoặc bị cấm hoàn toàn tại quốc gia này.
Tính đến tháng 1 năm 2024, Hoa Kỳ là quốc gia có lượng người dùng TikTok lớn nhất cho đến nay, với gần 150 triệu người dùng tương tác với nền tảng mạng xã hội phổ biến này.
Lý do TikTok bị cấm tại Mỹ hoặc phải bán hết tài sản
Các nhà lập pháp và chính quyền Hoa Kỳ lo ngại rằng dữ liệu các người dùng TikTok tại Hoa Kỳ có thể bị nhà nước Trung Quốc truy cập theo luật an ninh quốc gia.
Christopher Wray, giám đốc FBI, cơ quan an ninh và tình báo nội địa Hoa Kỳ, nói rằng ByteDance “bị chính phủ Trung Quốc kiểm soát”. Ông cho rằng chính quyền Bắc Kinh có thể tác động đến người dân bằng cách sử dụng thuật toán TikTok để thao túng những gì mọi người xem, cũng như cho phép chính phủ Trung Quốc thu thập dữ liệu cho các hoạt động gián điệp.
Trong phiên điều trần trước Quốc hội Mỹ, CEO Shou Zi Chew đã phủ nhận sự liên hệ của TikTok với ByteDance ở Bắc Kinh. Ông nhấn mạnh rằng trụ sở chính của TikTok nằm ở Singapore và Los Angeles. Đồng thời, ông cũng phủ nhận việc chính phủ Trung Quốc truy cập vào dữ liệu người dùng thông qua TikTok.
Những ai sẽ bị ảnh hưởng bởi dự lệnh này
Các nhà sáng tạo nội dung:
Các nhà sáng tạo nội dung cho rằng họ bị “mất cần câu cơm” vì TikTok có những thuật toán rất đặc biệt so với các nền tảng khác. TikTok giúp họ tiếp cận tệp khách hàng chính xác và rộng hơn, đồng thời video trên nền tảng này cũng lan truyền nhanh chóng với lượng người xem “khổng lồ.”
Người xem hầu như sẽ chuyển sang Facebook và Instagram nhưng rất khó để gầy dựng lại từ đầu.
Bà Jasmine Enberge, chuyên gia phân tích của eMarketer nói rằng: ”Meta đã từng thử sao chép thuật toán của TikTok nhưng đó là một nhiệm vụ bất khả thi. Khả năng của TikTok trong việc cung cấp nội dung giải trí nhắm trúng từng người dùng là không đối thủ trong thế giới truyền thông xã hội.”
Các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMB):
Theo khảo sát của Oxford Economics 2023, các khoản đầu tư của SMB vào quảng cáo trả phí trên TikTok đã mang lại doanh thu gần 15 tỷ USD ở Mỹ. Ngoài ra, các dịch vụ miễn phí do TikTok cung cấp cũng được đánh giá cao bởi các SMB này vì nó giúp thương hiệu và sản phẩm của họ được lan truyền một cách tự nhiên.
TikTok là một kênh đặc biệt quan trọng dành cho các doanh nghiệp nhỏ phục vụ các xu hướng nhanh, một phần thông qua TikTok Shop, nền tảng thương mại điện tử của TikTok. Năm 2023, TikTok Shop đã tạo ra tổng doanh thu hàng hóa (GMR) 1,1 tỷ USD ở Mỹ. Con số này chưa đến 1% GMR của Amazon nhưng nó đang tăng nhanh. Thành công của TikTok Shop phần lớn nhờ vào khả năng biến người xem thành người tiêu dùng một cách tự nhiên: sản phẩm được đính kèm trực tiếp trong video xu hướng.
Ngoài ra, TikTok Shop cũng xử lý hầu hết công việc hậu cần nên không cần phải dựa vào các nền tảng khác như Amazon hay Walmart cho các khâu vận chuyển.
TikTok đóng vai trò đáng kể trong việc gia tăng độ nhận diện thương hiệu và thúc đẩy doanh số cho các doanh nghiệp nhỏ có ngân sách quảng cáo hạn chế. Vì vậy, lệnh cấm này đang tạo ra một thách thức khá lớn cho các doanh nghiệp SMB của Hoa Kỳ .
Ai sẽ có lợi nếu lệnh cấm xảy ra?
Khi lệnh cấm được thực hiện, người dùng hầu hết sẽ chuyển sang Instagram và Facebook, cả hai đều thuộc sở hữu của Meta. Theo báo cáo phân tích hiệu suất video từ Emplifi, Instagram Reels đang dẫn đầu về lượt xem video ngắn.
Tóm lại, nếu TikTok biến mất, người dùng có thể chuyển sang sử dụng Instagram nhiều hơn. Instagram đã bắt đầu sao chép định dạng video ngắn của TikTok và đang phát triển nhanh hơn ở Hoa Kỳ. Do đó, việc TikTok biến mất không làm giảm quy mô nền kinh tế sáng tạo mà chỉ phân phối lại một phần.
Tuy nhiên, những thương hiệu và nhà sáng tạo nội dung không chắc sẽ đạt được cùng phạm vi tiếp cận và doanh thu trên Instagram như ở TikTok. Bởi vì TikTok tập trung vào việc lan truyền xu hướng, thu hút và cá nhân hóa thuật toán. Trong khi các nền tảng khác chủ yếu xây dựng cộng đồng người theo dõi thường xuyên.
Liệu TikTok có bị cấm ở Việt Nam không?
Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử Lê Quang Tự Do cho biết: “Nếu các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới không hợp tác với cơ quan quản lý Nhà nước thì sẽ bị ngăn chặn hoạt động tại Việt Nam. Nếu TikTok không hợp tác với Chính phủ, với cơ quan quản lý trực tiếp là Bộ TT&TT thì chắc chắn nền tảng này sẽ bị cấm"
Trước đó, trong tháng 5/2023, Bộ TT&TT phối hợp cùng với các bộ, ngành liên quan thực hiện kiểm tra toàn diện hoạt động của TikTok tại Việt Nam. Công tác kiểm tra là do mạng xã hội này có những sai phạm trong thời gian qua.
Vì vậy, việc TikTok có thể bị cấm tại Việt Nam là hoàn toàn có thể xảy ra.
Chúng ta cần làm gì trước nguy cơ này?
Không riêng TikTok, bất kỳ nền tảng nào cũng có nguy cơ gặp rủi ro. Như vào ngày 05/3 vừa qua, một sự cố bất ngờ đã xảy ra khi các dịch vụ của Meta bao gồm: Facebook, Instagram và Threads đều đồng loạt ngừng hoạt động trên phạm vi toàn cầu.
Vì vậy, để đảm bảo việc kinh doanh, sáng tạo ít bị ảnh hưởng nhất, chúng ta cần:
- Tuân thủ pháp luật và nội quy của TikTok.
- Làm nội dung sạch, đây là tiền đề để phát triển bền vững.
- Không ngừng sáng tạo và trau dồi, phát triển nội dung đa kênh, không phụ thuộc vào một nền tảng hay hoàn toàn phụ thuộc vào MXH.
Kết luận
TikTok hay bất kỳ nền tảng mạng xã hội nào đều tồn tại những mặt tốt, xấu, và đều có nguy cơ biến mất. Để ứng phó với việc đó, mỗi người chúng ta hãy là những người dùng thông minh, tận dụng nền tảng chứ không phụ thuộc vào chúng.
