Phân biệt tuổi tác nơi làm việc (age discrimination) là một vấn đề không mới nhưng vẫn luôn làm xã hội nhức nhối. Vậy đâu là nguyên nhân khiến thực trạng này vẫn âm thầm tồn tại và ảnh hưởng đến khả năng và động lực phát triển của người lao động lẫn doanh nghiệp. Hãy cùng Watermelon tìm hiểu từ nhiều góc độ ngay sau đây.
Sự hình thành phân biệt tuổi tác
Phân biệt tuổi tác (ageism) là sự phân biệt đối xử dựa trên tuổi tác, thường biểu hiện qua các định kiến, thái độ tiêu cực và hành vi không công bằng đối với những người thuộc một nhóm tuổi nhất định. Trong khi đó, khoảng cách thế hệ là sự khác biệt về quan điểm, giá trị và lối sống giữa các thế hệ khác nhau.
2 tác giả Michael North và Susan Fiske đã khám phá ra mối quan hệ giữa định kiến về tuổi tác và các xung đột thế hệ trong cuốn sách “Act Your (Old) Age: Prescriptive, Ageist Biases Over Succession, Consumption, and Identity” của họ. Họ cho rằng, những xung đột này thường xuất phát từ sự khác biệt trong cách nhìn nhận về giá trị và ưu tiên của mỗi thế hệ. Sự thiếu hiểu biết và tôn trọng giữa các thế hệ thường dẫn đến các hành vi phân biệt tuổi tác .
Nguyên nhân sâu xa của hiện trạng này có thể bắt nguồn từ một số yếu tố như:
- Lịch sử: Mỗi thế hệ lớn lên trong một bối cảnh lịch sử khác nhau. Các sự kiện lớn như chiến tranh, phong trào xã hội, và biến đổi chính trị có thể định hình quan điểm và giá trị của mỗi thế hệ.
- Kinh tế: Tình hình kinh tế tại thời điểm mà một thế hệ trưởng thành cũng ảnh hưởng đến quan điểm và lối sống của họ. Một nghiên cứu của Pew Research Center cho thấy, những người trưởng thành trong thời kỳ suy thoái kinh tế có xu hướng tiết kiệm và đầu tư an toàn hơn so với những người lớn lên trong thời kỳ kinh tế phát triển.
- Công nghệ: Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ là một trong những yếu tố lớn nhất tạo ra khoảng cách thế hệ.Các nghiên cứu chỉ ra rằng, thế hệ trẻ lớn lên với internet và thiết bị di động có khả năng thích ứng với công nghệ mới nhanh chóng hơn so với thế hệ trước.
Khoảng cách thế hệ tạo ra những hiểu lầm và định kiến giữa các thế hệ, dẫn đến việc đánh giá không công bằng về khả năng và giá trị của từng nhóm tuổi. Điều này chính là nguyên nhân gốc rễ của phân biệt tuổi tác.
Hậu quả của phân biệt tuổi tác
Phân biệt tuổi tác (ageism) không chỉ tạo ra những cảm giác không công bằng mà còn có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng trong môi trường làm việc. Những hậu quả này ảnh hưởng đến tâm lý và tinh thần của người lao động, năng suất làm việc và sự đa dạng trong doanh nghiệp.
Ảnh hưởng đến tâm lý và tinh thần của người lao động
Phân biệt tuổi tác thường dẫn đến cảm giác không được đánh giá cao và thiếu tự tin, đặc biệt là đối với những người lao động trên 30 tuổi. Theo nghiên cứu của AARP (American Association of Retired Persons) vào năm 2018, trong số 3.900 người (từ 45 tuổi trở lên) được khảo sát thì có 61% đã từng trải qua hoặc chứng kiến sự phân biệt đối xử về tuổi tác tại nơi làm việc. Đôi khi nó dường như trở thành luật bất thành văn trong một số công ty.
Không thiếu những bài báo phóng sự chia sẻ về sự chênh vênh của những nhân sự ngoài 30 khi muốn bắt đầu một công việc mới. Không chỉ áp lực theo đổi hiệu suất công việc họ còn rất băn khoăn về cơ hội của mình trong một thị trường lao động thay đổi nhanh đến chóng mặt hiện nay.
Tác động đến năng suất và hiệu quả làm việc.
Phân biệt tuổi tác có thể có thể làm giảm động lực làm việc và sự hài lòng của nhân viên, dẫn đến giảm năng suất lao động . Khi nhân viên cảm thấy không được đánh giá đúng mức hoặc bị phân biệt đối xử, họ có xu hướng giảm cường độ làm việc và ít đóng góp ý tưởng sáng tạo.
Gây ra sự thiếu đa dạng và hòa nhập trong doanh nghiệp.
Gây ra sự thiếu đa dạng và hòa nhập trong doanh nghiệp
Sự phân biệt tuổi tác không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn có tác động tiêu cực đến sự đa dạng và hòa nhập trong doanh nghiệp. Khi phân biệt tuổi tác xảy ra, nó dẫn đến việc loại bỏ hoặc giảm sự tham gia của nhóm người lao động lớn tuổi, làm giảm sự đa dạng và hòa nhập trong tổ chức.
Theo Heather Nezich, Phân biệt tuổi tác trong nơi làm việc có thể gây ra những tác động tiêu cực đến hiệu suất của tổ chức. Khi tiếp tục duy trì các định kiến và thành kiến đối với người lao động lớn tuổi, các công ty có thể bỏ lỡ những kỹ năng, kiến thức và kinh nghiệm quý giá mà họ mang lại. Điều này làm hạn chế sự đa dạng trong tư duy, kìm hãm sự đổi mới và sáng tạo trong tổ chức. Phân biệt tuổi tác cũng làm suy yếu tinh thần đồng đội và sự hợp tác bằng cách tạo ra những chia rẽ và xung đột giữa các nhóm tuổi khác nhau.
Giải pháp chống lại và thu hẹp khoảng cách phân biệt tuổi tác
Chống lại và thu hẹp khoảng cách phân biệt tuổi tác là một nhiệm vụ quan trọng đối với mọi tổ chức. Đương nhiên, các thương hiệu thành công và được biết đến trên toàn thế giới cũng không ngoại lệ. Hãy cùng điểm qua những nỗi lực của họ trên hành trình giảm thiểu cách biệt tuổi tác trong môi trường làm việc.
Xem trọng giá trị của đa dạng và hòa nhập
Để chống lại phân biệt tuổi tác, các tổ chức cần xem trọng và thúc đẩy giá trị của đa dạng và hòa nhập. Một ví dụ điển hình là chính sách hòa nhập nhưng đa dạng của Google. Google đã xây dựng một môi trường làm việc mà trong đó mọi nhân viên, không phân biệt tuổi tác, đều cảm thấy được tôn trọng và có cơ hội đóng góp ý tưởng. Chính sách này không chỉ giúp tạo ra một văn hóa công ty đoàn kết mà còn thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới, nhờ vào việc kết hợp các góc nhìn và kinh nghiệm đa dạng từ các nhóm tuổi khác nhau.
Học hỏi và phát triển liên tục
Các chương trình học hỏi và phát triển liên tục đóng vai trò quan trọng trong việc thu hẹp khoảng cách phân biệt tuổi tác. Chương trình "Returnshipt" của IBM là một ví dụ tiêu biểu. Chương trình này nhằm hỗ trợ những người lao động lớn tuổi quay trở lại thị trường lao động bằng cách cung cấp các khóa đào tạo và cơ hội phát triển kỹ năng mới. Bằng cách này, IBM không chỉ giúp người lao động lớn tuổi duy trì và nâng cao năng lực mà còn tận dụng được kinh nghiệm phong phú của họ để đóng góp vào sự phát triển chung của công ty.
Tôn trọng và khai thác kinh nghiệm từ mọi độ tuổi
Tôn trọng và khai thác kinh nghiệm từ mọi độ tuổi là một yếu tố then chốt để chống lại phân biệt tuổi tác. Unilever đã thực hiện một chương trình mang tên “Unilever Future Leaders Programme”, trong đó không giới hạn độ tuổi của các ứng viên tham gia. Chương trình này nhằm mục đích thu hút và phát triển tài năng ở mọi lứa tuổi, giúp phá vỡ các rào cản về tuổi tác và khuyến khích sự đa dạng trong đội ngũ nhân viên.
Bên cạnh đó Google đã triển khai nhiều sáng kiến để thúc đẩy sự đa dạng và hòa nhập, bao gồm việc giảm thiểu phân biệt tuổi tác. Công ty này có chương trình “Greyglers”, một nhóm hỗ trợ và kết nối dành cho các nhân viên lớn tuổi. Nhóm này không chỉ cung cấp các cơ hội giao lưu và học hỏi, mà còn tạo ra không gian để chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ lẫn nhau, giúp các nhân viên cảm thấy được tôn trọng và đánh giá cao.
Như vậy, phân biệt tuổi tác nơi làm việc (age discrimination at work) cũng như ở bất cứ nơi đâu vẫn đang âm thầm tồn tại. Chúng ta chính là cầu nối để những đều như khoảng cách thế hệ không còn là rào cản. Watermelon sẽ tiếp tục đồng hành phát triển bản thân của bạn, hãy tiếp tục theo dõi những bài viết tiếp theo nhé.
