Sự gia nhập của Gen Z vào thị trường lao động đang mở ra một chương mới với nhiều thách thức và cơ hội. Trong bối cảnh nơi công sở ngày càng đa dạng thế hệ, Gen Z không chỉ là những bạn trẻ tràn đầy nhiệt huyết mà còn là những người định hình lại cách nhìn nhận về công việc và môi trường làm việc. Một trong những thách thức cần vượt qua đó là khoảng cách giữa các thế hệ, hay chấn thương thế hệ. Vậy gen Z đã làm gì để không những xóa bỏ khó khăn này mà còn gắn kết hơn với đồng nghiệp? Hãy cùng Watermelon tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé!
Khoảng cách thế hệ là gì?
Khoảng cách thế hệ (hay chấn thương thế hệ) là sự khác biệt trong cách suy nghĩ, làm việc và quan điểm giữa các nhóm người thuộc các thế hệ khác nhau. Mỗi thế hệ thường có cách nhìn nhận và tiếp cận cuộc sống khác nhau do ảnh hưởng từ thời đại, văn hóa, và công nghệ. Điều này có thể tạo ra những khác biệt trong cách họ làm việc, quản lý thời gian, đánh giá công việc, và trong cách giao tiếp. Điển hình là khoảng cách thế hệ giữa gen Y và gen Z chốn công sở ngày nay.
Trong đó:
- Gen Z là những người sinh từ năm 1996-2010, đây là thế hệ đông nhất, chiếm gần 1/3 (32%) dân số toàn cầu.
- Gen Y ( hay Millennials) là thế hệ sinh từ khoảng năm 1981 đến năm 1996.
Những khác biệt của Gen Z so với các thế hệ trước
Gen Z đề cao tính độc lập
Thế hệ Z thường thể hiện tính độc lập và tự chủ trong cách làm việc. Họ yêu thích sự linh hoạt và tự do trong việc quản lý thời gian và nhiệm vụ. Gen Z nhìn chung là nhóm ưa cạnh tranh và thích thể hiện toàn bộ năng lực của mình, vì vậy họ thường mong muốn quyền tự chủ khi ra quyết định.
Trong khi đó, gen Y đề cao tinh thần cộng tác, làm việc nhóm và cân bằng cuộc sống. Họ quan trọng việc có thể làm việc hiệu quả mà không ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống cá nhân. Bên cạnh đó, thế hệ Millennials sử dụng công nghệ để tối ưu hóa công việc nhưng lại không quá phụ thuộc vào công nghệ như Gen Z.
Gen Z thực tế và ưu tiên cho mức lương hàng đầu
Thế hệ Gen Z “ra đời” vào đúng thời kỳ thị trường lao động đang trải qua làn sóng sa thải, cộng thêm chi phí sinh hoạt ngày càng đắt đỏ. Ngay cả những người nhận lương nghìn đô mỗi tháng cũng điêu đứng vì bị giảm lương, vì vậy cũng dễ hiểu vì sao gen Z lại quan tâm mức lương hàng đầu khi tìm việc.
Nghiên cứu của Monster cho thấy, có 7 trong số 10 người thừa nhận tiền lương là động lực làm việc hàng đầu, trong khi 70% cho rằng bảo hiểm y tế là điều phải có ở nơi làm việc. 58% cho biết họ sẵn sàng làm việc vào ban đêm và cuối tuần để được trả lương cao hơn. Trong khi tỷ lệ đó ở gen Y chỉ có 45% và gen X là 40%.
Đề cao quyền riêng tư
Gen Z lớn lên trong thời đại công nghệ, đã chứng kiến những trường hợp thông tin cá nhân bị lạm dụng hoặc sử dụng không đúng mục đích. Do đó, họ thường thận trọng hơn trong việc giao tiếp và tương tác với đồng nghiệp. Gen Z thường muốn duy trì ranh giới rõ ràng giữa cuộc sống cá nhân và công việc.
Việc đề cao quyền riêng tư trong môi trường làm việc đối với Gen Z bắt nguồn từ hiểu biết về vấn đề bảo mật thông tin cá nhân và tác động tiêu cực từ việc tiết lộ thông tin trên mạng xã hội. Đồng thời, đây cũng là một yếu tố phản ánh sự độc lập trong tính cách của các bạn trẻ thời nay.
Gen Z có đa dạng sự lựa chọn hơn
So với thế hệ Millennials, Gen Z có nhiều lựa chọn hơn trong sự nghiệp.Vì khi cần thông tin gì, họ có thể truy cập Internet để tìm hiểu. Sự tiến bộ về công nghệ đã mở ra nhiều cơ hội mới, bao gồm cả việc làm từ xa theo mô hình freelance, mang đến sự linh hoạt trong lựa chọn môi trường làm việc.
Bên cạnh đó, cơ hội nghề nghiệp càng mở rộng hơn khi xã hội hiện đại coi trọng năng lực hơn bằng cấp. Không ít các bạn trẻ đã kiếm được nguồn thu nhập từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Nhờ vào sự tự do và đa dạng đó, các bạn cũng có thể chọn lại hướng đi khác nếu mắc sai lầm.
Sống hết mình là kim chỉ nam của thế hệ Z, thế nên họ rất quyết tâm và không ngại thay đổi để tìm lối đi phù hợp cho mình.
Trải nghiệm công việc
Thế hệ Millennials thường phải đối mặt với thị trường lao động đầy biến động, thường phải thích nghi với nhiều công việc khác nhau thay vì tập trung vào một công việc ổn định. Họ có xu hướng tìm kiếm cơ hội mới nếu cảm thấy không phù hợp với công việc hiện tại, đặt sự hài lòng cá nhân và phát triển nghề nghiệp ở vị trí ưu tiên.
Ngược lại, Gen Z thường xem công việc hiện tại như một cơ hội để khám phá và hiểu rõ hơn về cơ cấu tổ chức. Các bạn trẻ không nhất thiết phải tìm công việc mới ngay khi cảm thấy không hài lòng, mà thường trải nghiệm các vai trò khác trong công ty để hiểu rõ hơn về hoạt động toàn diện của tổ chức và xác định mình hợp nhất với vai trò nào.
Hậu quả của khoảng cách thế hệ nơi công sở
Khó khăn trong quản lý
Người quản lý có thể gặp khó khăn trong việc hiểu và đáp ứng nhu cầu, mong muốn của nhân viên thuộc thế hệ khác. Điều này có thể dẫn đến mâu thuẫn, thiếu thông tin và hạn chế sự phát triển sự nghiệp.
Xung đột trong cách tiếp cận công việc
Các thế hệ khác nhau thường có quan điểm khác nhau về cách làm việc, đánh giá công việc và quản lý thời gian. Sự không nhất quán này có thể gây xung đột và ảnh hưởng đến tinh thần làm việc của cả nhóm.
Thiếu tin cậy và thấu hiểu
Thiếu tin cậy và đồng cảm giữa các thế hệ có thể ảnh hưởng không chỉ trong việc chia sẻ kiến thức mà còn trong quá trình làm việc nhóm, từ đó giới hạn sự học hỏi và cơ hội phát triển sự nghiệp.
Giảm sự linh hoạt và sáng tạo
Mỗi thế hệ có những góc nhìn, giá trị và phong cách làm việc khác nhau. Khi tinh thần hợp tác không được tận dụng, tổ chức có thể mất đi cơ hội tạo ra những giải pháp sáng tạo và tiến bộ.
Tất cả những vấn đề này có thể ảnh hưởng đến môi trường làm việc, tinh thần đồng đội, và quan trọng nhất là hiệu quả kinh doanh của tổ chức.
Thu hẹp khoảng cách thế hệ giữa gen Z và gen Y
Tập trung vào sự tương đồng
Hãy bắt đầu bằng việc tập trung vào các điểm tương đồng thay vì sự khác biệt. Giá trị cốt lõi để tạo ra sự gần gũi nơi công sở nằm ở tư duy cởi mở, tính linh hoạt và văn hóa công ty, cho dù không cùng thế hệ.
Là hai thế hệ gần nhau nên gen Y và Gen Z cũng có nhiều điểm tương đồng như:
- Quan điểm xã hội tiến bộ.
- Thích nghi nhanh với công nghệ.
- Am hiểu mạng xã hội.
- Quan tâm đến tài chính và phát triển cá nhân.
Tôn trọng sự khác biệt
Bên cạnh những điểm tương đồng, sự khác biệt đa thế hệ cũng cần được chấp nhận và khai thác. Ví dụ, trước khi bắt đầu một dự án mới, hãy tổ chức một buổi họp "khởi động" cho nhân viên, tạo cơ hội giao lưu chia sẻ, bất kể họ có quen biết và đã làm việc với nhau từ trước hay không.
Trong buổi họp này, nhân viên có thể chia sẻ quan điểm chuyên môn và những lợi thế riêng như kinh nghiệm, kiến thức, sáng tạo, hay mối quan hệ cá nhân,... Điều này không chỉ giúp làm “bước đệm” cho dự án mà còn tạo điều kiện mọi người có thể thoải mái đóng góp và được ghi nhận.
Lắng nghe quan điểm của người khác
Việc lắng nghe ý kiến của người khác là rất quan trọng. Mỗi thế hệ, mỗi con người đều có những giá trị và kỳ vọng riêng. Ngay cả khi bạn bất đồng quan điểm với người khác, đừng nên bác bỏ mà hãy lắng nghe, phân tích góc nhìn của họ. Điều này sẽ xây dựng một tinh thần tôn trọng và tin tưởng, giúp giảm thiểu xung đột và hiểu lầm không đáng có.
Hiện nay, Gen Z còn đặc biệt quan tâm đến sức khỏe tinh thần, họ đang tích cực cải thiện và chữa lành những "chấn thương" tâm lý thông qua việc chăm sóc bản thân và tạo ra tinh thần tích cực.
Cách họ giao tiếp và chia sẻ trách nhiệm cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu môi trường làm việc”toxic”. Các bạn trẻ ngày nay rất biết cách tập trung vào các mối quan hệ tích cực, tạo ra không khí làm việc vui vẻ, từ đó giảm căng thẳng và tăng khả năng tương tác với đồng nghiệp. Điều này không chỉ mang lại lợi ích cá nhân mà còn thúc đẩy hiệu quả công việc.
Gắn kết đội nhóm
Hãy có tinh thần xây dựng sự đoàn kết trong nhóm. Tạo cơ hội cho mọi người nhìn ra những điểm mạnh và sự gắn kết bằng cách tham gia các hoạt động chung.
Ví dụ: đóng góp ý kiến trong các buổi brainstorm, tham gia team-building, hay đơn giản là ăn uống, trò chuyện cùng mọi người.
Hoặc, hãy cân nhắc việc thiết lập các buổi cố vấn để nhiều nhân viên cấp cao hơn có thể huấn luyện những người trẻ hơn về một chủ đề liên quan đến công việc cụ thể.
Học hỏi từ hai phía
Việc học hỏi không chỉ xuất phát từ một phía là người trẻ học tập người lớn, mà các bạn trẻ ngày nay cũng có rất nhiều kiến thức mới mẻ để chia sẻ cho đàn anh, đàn chị đi trước.
Để thắt chặt mối quan hệ giữa các thế hệ, công ty có thể tổ chức các buổi chia sẻ ngược. Có nghĩa là các nhân viên trẻ sẽ chia sẻ cho những người có kinh nghiệm lâu năm. Những buổi chia sẻ này này giúp thế hệ trước nắm bắt thông tin mới, xu hướng mới nhanh chóng và dễ dàng hơn. Từ đó việc cải thiện sản phẩm, dịch vụ cũng như chiến lược của tổ chức sẽ dần được cải thiện.
Một điều lưu ý khi tổ chức các buổi chia sẻ ngược là doanh nghiệp phải sắp xếp các nhóm đối tượng phù hợp, dựa trên những điều nhân viên quan tâm, mong muốn tìm hiểu và chia sẻ.
Chúng ta đang chứng kiến sự không ngừng gia tăng của thế hệ Z nơi công sở. Các bạn trẻ ngày nay rất biết cách xóa bỏ khoảng cách thế hệ, nắm bắt những cơ hội làm tăng thêm sự tích cực trong môi trường làm việc. Thông qua sự hiểu biết, tôn trọng và thái độ vui vẻ, gen Z không chỉ là luồng gió mới góp phần cải thiện không khí nơi làm việc mà còn là thế hệ nắm giữ chìa khóa cho sự sáng tạo, phát triển của tổ chức.
