Gen Z không còn tin vào khái niệm "một công việc trọn đời". Với họ, side hustle - công việc phụ ngoài giờ hành chính - đã trở thành một phần bản sắc cá nhân.
Theo khảo sát The Side Hustle Generation của Intuit năm 2025, 66% Gen Z và Millennials đã bắt đầu hoặc có kế hoạch làm một công việc phụ. Động lực chính bao gồm mong muốn trở thành ông chủ của chính mình (49%) và theo đuổi đam mê cá nhân (42%).
Xu hướng này phản ánh tinh thần chủ động của thế hệ trẻ, đồng thời đặt ra cả thách thức lẫn cơ hội cho doanh nghiệp trong việc khai thác nguồn lực sáng tạo từ nội bộ.
Side hustle là gì?
Side hustle là công việc phụ được thực hiện ngoài giờ làm việc chính, thường do cá nhân tự khởi xướng và quản lý. Với Gen Z, side hustle không chỉ là cách để kiếm thêm thu nhập mà còn là phương tiện để khám phá bản thân, thử nghiệm đam mê và xây dựng thương hiệu cá nhân.
Đó có thể là những công việc sáng tạo như mở shop online, làm freelance, dạy học, trở thành KOL, hoặc thậm chí đầu tư tài chính.
Khác với việc làm part-time (mang tính thời vụ và thu nhập ổn định), side hustle cho phép Gen Z tự thiết kế một “sandbox” để thử nghiệm ý tưởng cá nhân - vừa kiếm tiền, vừa học hỏi, vừa xây dựng thương hiệu cá nhân.
Vì sao Gen Z mê mẩn side hustle?
Gen Z là thế hệ lớn lên trong môi trường số hóa, với nhiều cơ hội tiếp cận thông tin và công nghệ. Họ coi trọng sự tự do, linh hoạt và mong muốn công việc mang lại ý nghĩa cá nhân. Side hustle đáp ứng được những nhu cầu này nhờ giúp Gen Z:
- Khám phá đam mê: Thử nghiệm các ý tưởng mới mà không bị ràng buộc bởi khuôn khổ công việc chính với KPI, deadline hay cấp trên.
- Phát triển kỹ năng: Từ viết lách, thiết kế đến vận hành thương mại – các side hustle là “trường học đời thực” giúp Gen Z tăng tốc học tập.
- Xây dựng thương hiệu cá nhân: Các nhà tuyển dụng thường đánh giá cao ứng viên có dự án cá nhân – vì điều đó thể hiện tính chủ động và khả năng “tự bật đèn xanh”.
- Tăng thu nhập: Trong bối cảnh vật giá leo thang, side hustle trở thành một “van an toàn” tài chính, giúp Gen Z bớt lệ thuộc vào công việc chính.
Side hustle – Liều thuốc bổ hay con dao hai lưỡi với doanh nghiệp?
Nếu khai thác đúng cách, side hustle có thể là nguồn năng lượng sáng tạo quý giá. Theo Harvard Business Review (2024), những nhân viên theo đuổi dự án phụ thường mang lại những ý tưởng mới và giải pháp đột phá cho công việc chính.
Kỹ năng tích lũy từ các side hustle được ứng dụng linh hoạt, giúp nâng cao hiệu suất và tinh thần sáng tạo trong tổ chức. Ngoài ra, khi tìm thấy đam mê trong công việc phụ, Gen Z có xu hướng mang theo năng lượng tích cực đó trở lại công việc chính.
Tuy nhiên, nếu không quản lý hợp lý, side hustle cũng có thể gây phân tán sự chú ý. Gen Z dễ bị cuốn vào các dự án cá nhân, từ đó giảm mức độ cam kết và hiệu quả công việc. Một số còn coi công việc chính như "trạm trung chuyển" tạm thời, trong khi chờ đợi thành công từ dự án riêng, gây khó khăn trong việc duy trì sự ổn định nhân sự.
Điều này đặt ra một câu hỏi quan trọng: thay vì ngăn cản, liệu doanh nghiệp có thể đồng hành và khai thác tinh thần khởi tạo ấy một cách hiệu quả? Bởi nếu được định hướng đúng, side hustle hoàn toàn có thể trở thành chất xúc tác cho đổi mới trong nội bộ.
Thay vì coi đó là một rủi ro, doanh nghiệp nên thiết kế cơ chế hỗ trợ phù hợp: từ việc linh hoạt trong thời gian, công nhận giá trị từ các kỹ năng bên ngoài, đến tạo sân chơi nội bộ để những đam mê ấy được kết nối với mục tiêu chung.
Khi doanh nghiệp tạo ra một môi trường linh hoạt, nhân viên có thể phát triển cả trong công việc chính và các dự án phụ, họ sẽ cảm thấy gắn bó hơn và có động lực để cống hiến.
4 cách để doanh nghiệp tận dụng “đa nhiệm sáng tạo” của Gen Z
Để tận dụng tối đa tiềm năng của side hustle và “đa nhiệm sáng tạo” trong Gen Z, doanh nghiệp có thể áp dụng một số chiến lược sau:
1. Làm rõ ranh giới và kỳ vọng
Doanh nghiệp cần làm rõ quy định về việc có thể tham gia side hustle, nhưng vẫn phải đảm bảo không có xung đột lợi ích. Chẳng hạn, nhân viên không thể tham gia vào các công việc phụ mà làm giảm chất lượng công việc chính. Một quy trình minh bạch và sự hiểu biết lẫn nhau sẽ giúp duy trì sự cân bằng giữa công việc chính và các dự án phụ.
2. Thiết kế lộ trình phát triển cá nhân có chỗ cho các dự án phụ
Thay vì giới hạn sự phát triển nhân viên trong khuôn khổ công việc chính, doanh nghiệp có thể tích hợp yếu tố "khám phá cá nhân" vào lộ trình thăng tiến. Ví dụ:
- Giai đoạn thử nghiệm (6 tháng đầu): Nhân viên được khuyến khích tham gia các dự án nội bộ nhỏ hoặc side project tự đề xuất, dưới sự hướng dẫn của mentor.
- Giai đoạn phát triển chuyên sâu (6–18 tháng): Mở rộng phạm vi kỹ năng bằng cách cho phép nhân viên dành 5–10% thời gian làm việc để phát triển ý tưởng cá nhân, nếu ý tưởng đó có khả năng ứng dụng cho tổ chức.
- Giai đoạn lãnh đạo sáng tạo (>18 tháng): Khuyến khích nhân viên chủ động đề xuất sáng kiến mới dựa trên kinh nghiệm từ các dự án phụ, với hỗ trợ tài nguyên từ công ty.
Những lộ trình này không chỉ giúp nhân viên cảm thấy được tin tưởng và có không gian sáng tạo, mà còn thúc đẩy văn hóa đổi mới trong doanh nghiệp.
3. Tạo sân chơi nội bộ sáng tạo
Bên cạnh việc hỗ trợ phát triển cá nhân qua các side project riêng, doanh nghiệp có thể chủ động thiết kế những sân chơi chung khuyến khích sáng tạo tập thể.
Ví dụ: Công ty công nghệ tổ chức các mini hackathon, cuộc thi ý tưởng đổi mới, hoặc lập innovation hub nội bộ – nơi nhân viên ở các phòng ban khác nhau có thể cùng nhau đề xuất và phát triển các sáng kiến mới, từ cải tiến quy trình làm việc đến sản phẩm thử nghiệm cho thị trường.
4. Gắn side hustle vào văn hóa học tập
Thay vì coi side hustle là điều gì đó tách biệt, doanh nghiệp có thể chia sẻ case study từ những side project thành công, biến chúng thành kiến thức nội bộ để phát triển văn hóa học tập trong công ty. Đây là một cách tuyệt vời để tận dụng những trải nghiệm từ các dự án cá nhân để nâng cao năng lực chung của toàn bộ đội ngũ.
Tổng kết
Side hustle không phải là dấu hiệu của sự lơ là công việc chính, mà là biểu hiện của tinh thần chủ động, khát khao tìm kiếm ý nghĩa và làm chủ sự nghiệp. Gen Z không tìm kiếm một công việc chỉ để ổn định tài chính; họ tìm kiếm môi trường cho phép họ phát triển toàn diện.
Đối với doanh nghiệp, thay vì coi side hustle là mối đe dọa, hãy biến nó thành đòn bẩy gắn kết nhân tài. Một doanh nghiệp biết cách đồng hành cùng nhân viên trong cả hành trình cá nhân lẫn sự nghiệp sẽ không chỉ giữ chân được những người trẻ giỏi nhất, mà còn mở ra cánh cửa cho một tương lai sáng tạo và bền vững.
