Kể từ sau đại dịch, người đi làm không nhất thiết phải tới văn phòng mới có thể làm việc hiệu quả cùng với đội nhóm, đồng nghiệp. Những xu hướng làm việc mới dần xuất hiện như hybrid work (mô hình linh động kết hợp làm việc tại nhà và làm việc tại văn phòng), freelance (làm việc tự do không ràng buộc về thời gian hay địa điểm làm việc mà chỉ cần hoàn thành công việc, dự án đúng tiến độ) và nổi bật hơn cả đó chính là remote-working. Vậy tại sao mọi người lại thích remote work và mô hình làm việc này được dự đoán sẽ là xu hướng trong tương lai?
1. Tổng quan về remote-working
Làm việc từ xa (remote-working) là một hình thức cho phép nhân viên làm việc tại nhà hoặc ở nơi khác ngoài không gian truyền thống của doanh nghiệp (theo Từ điển Cambridge).
Theo khảo sát toàn cầu của PwC (công ty kiểm toán PricewaterhouseCoopers) thực hiện vào năm 2020, 80% doanh nghiệp trên thế giới tin rằng việc áp dụng hình thức làm việc này sẽ là một điều tất yếu của thị trường lao động trong tương lai không xa.
Bên cạnh đó, một khảo sát có góc nhìn từ người đi làm được thực hiện hồi tháng 8/2021 có những thông tin thú vị như:
- 19% người tham gia khảo sát mong muốn làm việc từ xa hoàn toàn ngay cả khi đại dịch Covid-19 kết thúc.
- 22% người tham gia khảo sát cho biết họ muốn chủ yếu làm việc tại văn phòng (làm việc từ xa một ngày hoặc ít hơn mỗi tuần).
- 33% người tham gia khảo sát mong đợi một mô hình làm việc có lực lượng nhân sư có hình thức làm việc khác nhau như tại văn phòng, hybrid và remote-working.
Theo những số liệu trên, ta thấy được hầu như tất cả mọi người đều mong muốn có những hình thức làm việc linh động hơn chứ không chỉ gò bó theo hình thức làm việc phải lên văn phòng đủ 5 ngày/ tuần.
2. Phân biệt giữa remote-working và freelance:
Điểm giống nhau giữa hai hình thức làm việc remote-working và freelance đều là bạn sẽ thoải mái về mặt không gian, thời gian và có thể thoải mái làm việc một mình. Tuy nhiên, bạn cần phải lưu ý một số khác biệt nhỏ của 2 hình thức làm việc này trước khi muốn chuyển đổi hình thức làm việc của bản thân.
2.1 Sự ràng buộc về nghĩa vụ với nhà tuyển dụng:
Người làm Remote được thuê bởi một công ty hoặc một tổ chức. Dù là công việc tại nhà nhưng thường vẫn có những kết nối và trao đổi từ xa với các thành viên trong nhóm thông qua các kênh liên lạc như Slack, Skype, Microsoft Teams,...Họ cũng sẽ được hưởng những chính sách cho nhân sự chính thức như: du lịch hàng năm, tháng lương thứ 13,…
Ngược lại, freelancer không phải nhân viên chính thức của bất kì doanh nghiệp nào. Họ làm việc theo dự án và không chịu sự quản lý của doanh nghiệp. Việc họ cần là hoàn thành yêu cầu đúng thời hạn.
2.2 Khác nhau về quy trình tuyển dụng, thuế, phúc lợi
Công việc Remote thường đi kèm với những tuyển chọn khắt khe hơn bởi họ mong muốn một người có tự giác, kỷ luật hoàn thành công việc dù không có ai theo dõi trực tiếp. Người làm Remote sẽ trải qua nhiều cuộc phỏng vấn, kiểm tra với một quy trình chuyên nghiệp hơn. Các công ty thuê nhân sự làm việc từ xa thường quan tâm tới năng lực trong công việc và khả năng giao tiếp nhóm từ xa một cách hiệu quả.
Khi có những dự án ngắn hạn, cấp bách thì các công ty sẽ thuê freelancer ở ngoài và thương lượng mức giá dựa trên yêu cầu của dự án. Thông thường, những người đòi giá thấp nhất sẽ nhận được công việc. Sau khi hoàn thành, người thuê tuyển và nhân sự freelancer không phải chịu bất kỳ ràng buộc nào với nhau.
2.3 Sự ổn định, lâu dài trong công việc
Remote-working sẽ có tính ổn định và mức độ an toàn cao hơn. Do họ đã ký hợp đồng với công ty, và công ty sẽ có trách nhiệm hỗ trợ họ một môi trường làm việc hợp lý với nguồn công việc và mức lương ổn định.
Sự tự do của Freelancer cũng đi kèm với sự không chắc chắn về công việc. Người làm freelancer sẽ tự tìm kiếm công việc, tự thỏa thuận giá cả trên mỗi dự án và phải biết tự mua bảo hiểm xã hội cho bản thân. Quan trọng nhất là họ thường khó đảm bảo được nguồn công việc đều đặn quanh năm suốt tháng.
3. Lợi ích và bất lợi của remote-working đối với người đi làm:
3.1. Lợi ích:
- Tiết kiệm thời gian và chi phí đi lại: Thử tưởng tượng mỗi sáng bạn phải chạy xe từ Bình Tân mất 45-50 phút mới đến được công ty ở Quận 1, chi phí đi lại và thời gian mà bạn lãng phí sẽ vô cùng nhiều nếu tính theo tháng, theo năm. Làm việc từ xa sẽ giúp bạn tối ưu hóa được thời gian và tiền bạc cho khoảng đi lại.
- Hạn chế những phiền nhiễu từ văn phòng: Khi đi làm tại văn phòng, bạn sẽ được hưởng rất nhiều tiện lợi như máy lạnh, thiết bị làm việc, pantry. Tuy nhiên, làm việc tại văn phòng cực kỳ dễ bị xao nhãng bởi có quá nhiều điều gây phiền nhiễu cho bạn. Ví dụ như bạn đang tập trung sửa một bài thuyết trình quan trọng nhưng đồng nghiệp hay bạn thực tập sinh kế bên hỏi han về cách làm việc này, việc kia và rồi bạn sẽ mất vài phút để quay lại trạng thái tập trung làm việc như lúc đầu.
- Chủ động hơn trong lịch trình của bản thân: Mặc dù hình thức làm việc remote-working cũng đòi hỏi bạn phải làm việc hành chính nhưng thời gian đó bạn có thể tùy ý tận dụng theo ý muốn của bản thân. Bởi không có ai quan sát bạn nên bạn có thể nghỉ trưa lâu hơn 1 tí, hoàn thành công việc được giao thì đi tập thể dục 30 phút. Những việc trên hoàn toàn khả thi nếu như bạn làm việc theo hình thức remote-working .
3.2. Bất lợi:
Nói đi thì cũng phải nói lại, sự thoải mái trong thời gian, địa điểm luôn đi kèm với những bất lợi. Một số bất lợi đó là:
- Không có lằn ranh rõ ràng giữa công việc và gia đình: Mặc dù bạn sẽ tiết kiệm được kha khá thời gian và tiền của đi lại nhưng lợi thế đó cũng là một bất lợi. Nếu bạn không giỏi trong việc kiểm soát thời gian của bản thân thì có thể bạn không chỉ làm việc 8 tiếng đâu mà thậm chí là 10 - 12 tiếng. Làm việc từ xa dễ làm cho bạn không có một lằn ranh rõ ràng giữa công việc, gia đình và cá nhân
- Dễ bị đứt mạch suy nghĩ vì người nhà: Mặc dù không bị xao nhãng bởi đồng nghiệp là điều tốt khi làm việc từ xa nhưng nếu nhà bạn có con nhỏ thì đôi khi bạn còn dễ bị mất tập trung và đứt mạch suy nghĩ liên tục trong ngày. Người nhà có thể gián đoạn thời gian làm việc hoặc thường mong muốn những người làm việc từ xa thực hiện nghĩa vụ chăm sóc gia đình.
- Một điều nho nhỏ nữa là hãy cho quản lý và đồng nghiệp của bạn hiểu như thế nào là làm việc từ xa. Trong thực tế, khách hàng hay sếp lại mong đợi bạn làm việc theo kiểu truyền thống hoặc tệ hơn là nghĩ bạn luôn có mặt 24h.
4. Liệu remote có phải là giải pháp win-win cho cả nhân viên và doanh nghiệp? Làm sao để doanh nghiệp có thể quản lý hiệu quả nhân viên remote-working
Để khẳng định remote-working có là một phải pháp win-win cho cả nhân viên và doanh nghiệp hay không vẫn còn quá sớm. Đa phần các nhân viên áp dụng hình thức này đa phần là các bạn trẻ, vừa mới có gia đình. Liệu trong 10 năm tới thì họ có còn ưu chuộng hình thức này không? Còn về phía doanh nghiệp, bài toán quản lý hiệu quả nhân viên remote-working vẫn đang trong quá trình tìm ra lời giải hiệu quả nhất. Hiện tại, doanh nghiệp có thể thử áp dụng một vài gợi ý dưới đây để tương tác và kiểm soát các bạn nhân viên remote-working một cách tốt nhất có thể:
- Lựa chọn người có tư duy, chiều sâu, phát huy tối đa năng lực khi làm việc 1 mình.
- Không bỏ nhiều công sức vào việc quản lý nhân viên remote-working, hãy quản lý chất lượng công việc của họ.
- Lập ra những tiêu chuẩn công việc mà họ phải đạt được nếu muốn nhận đầy đủ lương thưởng.
Nhìn chung, làm việc từ xa là một hình thức làm việc vô cùng có lợi cho người lao động. Trong tương lai, các doanh nghiệp nên chú ý xây dựng tiêu chuẩn cho hình thức làm việc này để có thể tìm ra và tuyển được những người giỏi dù là ở bất cứ đâu. Đối với người lao động thì nên cân nhắc mình có phù hợp với hình thức làm việc từ xa không, mình có thể tạo ra những lợi thế gì so với khi đi làm tại văn phòng.
