Để theo đuổi con đường kinh doanh từ sớm, Gen Z không thể thiếu những kiến thức nền tảng về thị trường, tài chính, vận hành và chiến lược dài hạn.
Thay vì chọn con đường ổn định như các thế hệ trước, Gen Z ngày nay ngày càng có xu hướng khởi nghiệp để tự do thể hiện cá tính và làm chủ cuộc sống. Họ mang tinh thần dám nghĩ dám làm, tư duy linh hoạt và lợi thế kết nối mạng xã hội, tạo nên làn sóng startup trẻ đầy sáng tạo.
Tuy nhiên, đam mê không thể thay thế cho sự chuẩn bị bài bản. Thiếu nền tảng quản trị, kế hoạch rõ ràng và kỹ năng thực chiến khiến nhiều bạn trẻ đối mặt với thất bại đáng tiếc. Vậy Gen Z cần chuẩn bị hành trang gì để khởi nghiệp một cách vững vàng?
Vì sao Gen Z thích khởi nghiệp?
Sinh ra trong thời đại công nghệ phát triển vượt bậc, Gen Z lớn lên cùng internet và tiếp cận thông tin một cách tức thì. Họ tiếp cận thông tin nhanh, có khả năng tự học cao và luôn khao khát khẳng định bản thân.
Với một chiếc smartphone, một kênh TikTok hay tài khoản Shopee, người trẻ có thể dễ dàng bắt đầu một hoạt động kinh doanh nhỏ mà không cần nhiều vốn đầu tư.
Không giống như thế hệ Millennials thường lựa chọn con đường sự nghiệp theo lối truyền thống, Gen Z tìm kiếm sự tự do trong công việc. Họ không muốn bị bó buộc trong khuôn khổ công sở 8 tiếng/ngày, mà muốn được làm chủ thời gian, tự quyết định định hướng cá nhân, và thể hiện phong cách riêng trong công việc.
Cùng với đó, mạng xã hội trở thành “bệ phóng” quan trọng giúp Gen Z tiếp cận thị trường, quảng bá sản phẩm và xây dựng thương hiệu cá nhân chỉ trong vài cú nhấp chuột. Đây là điều mà các thế hệ trước không có được.
Những lầm tưởng và rào cản khi bắt đầu startup
Tuy có tinh thần khởi nghiệp mạnh mẽ và nhiều công cụ hỗ trợ, nhưng không ít người trẻ lại rơi vào những lầm tưởng phổ biến khi bắt đầu:
- Tư duy “đam mê là đủ”: Nhiều người tin rằng chỉ cần có ý tưởng tốt và đam mê mãnh liệt là sẽ thành công. Nhưng trên thực tế, kinh doanh là một chuỗi các hoạt động logic, cần được kiểm soát bằng quy trình, số liệu và khả năng vận hành thực tế. Đam mê không thể giúp bạn cân đối dòng tiền, tổ chức nhân sự hay xử lý khủng hoảng truyền thông.
- Thiếu kế hoạch tài chính: Theo CB Insights, 38% startup thất bại vì cạn kiệt vốn hoặc không thể gọi thêm vốn. Đây là lỗi thường đến từ việc không biết quản trị dòng tiền.
- Định giá sai sản phẩm: Một lỗi phổ biến khác là định giá sản phẩm không hợp lý. Giá quá cao khiến mất khách, giá quá thấp thì không đủ chi phí và làm mất giá trị thương hiệu. Nếu không hiểu rõ thị trường, chi phí cấu thành và vị thế cạnh tranh, việc định giá thường mang tính cảm tính và gây thiệt hại dài hạn.
- Không hiểu rõ mô hình kinh doanh: Khởi nghiệp không chỉ là bán hàng. Đó còn là quản lý vận hành, marketing, chăm sóc khách hàng, nhân sự… Thiếu cái nhìn hệ thống dễ dẫn đến rối loạn và mất phương hướng.
- Chạy theo ngắn hạn, thiếu chiến lược dài hơi: Với nhịp sống nhanh và văn hóa “viral”, Gen Z dễ bị cuốn theo những kết quả tức thì. Tuy nhiên, kinh doanh là cuộc chơi đường dài, cần có chiến lược phát triển, kế hoạch tăng trưởng và tầm nhìn vượt qua khó khăn.
Hậu quả của việc thiếu nền tảng kinh doanh căn bản
Thực tế, không chỉ Gen Z mà nhiều startup nói chung đều gặp khó khăn vì thiếu kỹ năng quản trị căn bản. Theo báo cáo của Exploding Topics, có tới 70% doanh nghiệp nhỏ thất bại trong 5 năm đầu tiên. Nguyên nhân chính là quản lý tài chính kém, không có kế hoạch phát triển và không kiểm soát được chi phí.
Điều này chứng minh rằng, đam mê nếu không được dẫn dắt bởi kiến thức kinh doanh và kỹ năng vận hành thực tế thì sẽ khó tránh khỏi rủi ro lớn. Không chuẩn bị tốt cũng đồng nghĩa với việc phải trả giá bằng tài chính, thời gian và cả tâm huyết.
Chuẩn bị nền tảng bài bản trước khi khởi nghiệp
Không ai sinh ra đã giỏi kinh doanh. Nhưng ai cũng có thể học để chuẩn bị vững vàng hơn. Một khóa học bài bản giúp bạn nắm rõ toàn bộ hành trình khởi nghiệp, từ lên ý tưởng đến triển khai thực tế.
Thay vì "thử sai" bằng tiền túi và thời gian, bạn có thể học cách:
- Quản trị tài chính doanh nghiệp một cách hiệu quả. Nắm vững được các khái niệm cơ bản và hiểu cách diễn giải báo cáo tài chính (bao gồm báo cáo thu nhập, bảng cân đối kế toán, báo cáo lưu chuyển tiền tệ).
- Thảo luận các khái niệm tài chính liên quan đến doanh nghiệp, chẳng hạn như lập ngân sách, ROA/ROE và dự báo tài chính.
- Xây dựng kế hoạch kinh doanh từ A-Z: phân tích thị trường, xác định chiến lược phát triển.
- Định giá sản phẩm hợp lý.
- Vận hành mô hình kinh doanh với tư duy hệ thống.
Khóa học Essentials of Business của giảng viên Peter Lou trên Watermelon cung cấp cái nhìn toàn diện về những yếu tố cốt lõi tạo nên một doanh nghiệp: từ marketing, tài chính cơ bản, vận hành, đến làm việc nhóm, lãnh đạo và tư duy giải quyết vấn đề.
Được thiết kế dành riêng cho người mới bắt đầu, khóa học sẽ giúp bạn:
- Hình dung rõ mô hình kinh doanh và cách xây dựng nó từ con số 0.
- Rèn luyện tư duy hệ thống và khả năng phối hợp nhiều kỹ năng cùng lúc.
- Biết cách đặt câu hỏi đúng, ra quyết định dựa trên dữ liệu và bối cảnh.
- Phát triển mindset lãnh đạo, yếu tố quan trọng khi đội nhóm bắt đầu hình thành.
Đây là bước khởi đầu cần thiết cho bất kỳ ai muốn nghiêm túc theo đuổi con đường làm chủ, không chỉ để “làm ra sản phẩm”, mà để kiến tạo được một hệ sinh thái vận hành được, có chiến lược, có tầm nhìn.
Kết luận
Khởi nghiệp thời Gen Z không đơn thuần là hành trình của đam mê và sáng tạo, mà còn là thử thách đòi hỏi kiến thức, kỹ năng và sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Việc nắm vững các kiến thức kinh doanh cơ bản và kỹ năng vận hành thực tế là yếu tố quyết định giúp các bạn trẻ vượt qua rào cản, giảm thiểu rủi ro và tiến xa hơn trên con đường khởi nghiệp.
