Trào lưu “Những tấm bằng đại học vô dụng nhất”
TikTok hiện là một trong những nền tảng được các bạn trẻ ưu tiên sử dụng nhất. Vậy nên, nó có một sức mạnh to lớn trong việc định hướng các trào lưu của giới trẻ, trong đó có lĩnh vực “hướng nghiệp”. Lợi dụng điều này, nhiều nhà sáng tạo nội dung trên TikTok (tạm gọi là TikToker) đã đưa ra những góc nhìn phiến diện, thiếu cơ sở về việc lựa chọn ngành nghề cho các bạn học sinh, sinh viên.
Các TikToker “chê” những ngành học đang được các sinh viên “săn đón” trên thị trường với nhiều lý do. Cụ thể với Quản trị kinh doanh, 1 TikToker cho rằng ngành học này rất chung và khi ra trường chỉ có thể làm Sales hoặc Marketing. Sau đó, TikToker này lại tiếp tục khẳng định ngành Marketing không cần bằng cấp, chủ yếu dựa vào kinh nghiệp. Ngôn ngữ Anh cũng nằm trong “black list” (danh sách đen) những ngành không cần học đại học của các TikToker vì thời đại này, ai cũng biết tiếng Anh. Vậy nên, giải pháp của họ là sinh viên nên học ngành khác và bổ sung tiếng Anh bằng chứng chỉ IELTS. Những videos hướng nghiệp “triệu views” này đã gây ra nhiều sự hoang mang, lo lắng nơi các bạn trẻ, nhất là các em học sinh lớp 12 đang đứng trước ngưỡng cửa lựa chọn ngành nghề.
Giá trị sau 4 năm đại học nằm chỉ nằm ở tấm bằng Đại Học?
Từ chia sẻ của Tiến sĩ Hà Thanh Vân trên báo Thanh niên, chúng ta dễ dàng thấy hiện nay, nhiều người vẫn còn xem giáo dục như một “món hàng hóa” để từ đó 4 năm đại học chỉ gói gọn trong góc nhìn về số tiền chi trả cho 1 tấm bằng Đại Học. Thế nhưng, giá trị sau 4 năm học không chỉ dừng lại ở tờ giấy đó mà còn nằm ở những kiến thức chuyên ngành, kĩ năng chuyên môn hay những mối quan hệ với thầy cô và bạn bè. Nhận thức được điều này, bạn có thể không cần phải “quay xe” với những ngành học được cho là “vô dụng” mà chỉ cần thay đổi góc nhìn của mình. Như Tiến sĩ Hà Thanh Vâ đã chia sẻ, có 2 điều bạn cần thay đổi trước khi “đổi ngành”. Đó là cách học của bản thân - tránh lối học bị động, thiếu tính thực tiễn và quan niệm về ngành học - kiến thức không bao giờ thừa khi người học biết cách áp dụng chúng vào trong công việc và cuộc sống.
Những giải pháp từ các trường đại học để tấm bằng trở nên có giá trị và thiết thực (mục tiêu ngành học, chương trình học, độ thực tiễn, chất lượng giảng dạy,...)
Về phía nhà trường, để tránh việc “thương mại hóa” giáo dục và sau 4 năm, sinh viên không chỉ nhận được tấm bằng Đại Học mà còn có thể áp dụng kiến thức và kĩ năng mình đã gặt hái được vào trong công việc thực tiễn thì nhà trường cần kết nối mật thiết với các nhà tuyển dụng của doanh nghiệp hay cơ quan để có những điều chỉnh cho mục tiêu, chương trình cho từng ngành học. Không chỉ lắng nghe nhu cầu thị trường để thiết kế chương trình, các trường đại học nên thực hiện thêm các khảo sát đánh giá mức độ hài lòng của sinh viên và nơi sinh viên thực tập, làm việc để đưa ra những giải pháp học tập phù hợp cho người học. Cuối cùng, nhà trường cần cân nhắc trong số lượng chỉ tiêu để tránh việc tuyển sinh ào ạt khiến chất lượng đầu ra không đảm bảo.
Chọn ngành học theo IKIGAI để bằng đại học không vô dụng và trải nghiệm của bạn trở nên vô giá
Hiện nay, có rất nhiều cách thức giúp các bạn học sinh, sinh viên định hướng ngành học phù hợp cho bản thân để giúp bản thân áp dụng được kiến thức, kĩ năng từ những năm tháng trên ghế nhà trường. Thế nhưng, 1 trong những cách phổ biến và dễ hiểu nhất, phải kể đến là vòng tròn IKIGAI. Vòng tròn Ikigai là giao điểm của 4 vòng tròn lớn gồm:
- Làm điều bạn thích dẫn lối ĐAM MÊ
Năm 2005, Steve Jobs đã phát biểu trước các sinh viên sắp tốt nghiệp tại đại học Stanford rằng: “Cách duy nhất để làm tốt công việc là làm điều bạn đam mê”. Thấu hiểu được bản thân thích gì sẽ giúp bạn tăng thêm nguồn động lực trong công việc. Điều đó sẽ khiến ⅓ ngày của bạn trở nên trọn vẹn và ý nghĩa.
- Làm điều thế giới cần để có được CƠ HỘI VIỆC LÀM
Bên cạnh sở thích cá nhân, công việc của bạn nên tác động tích cực đến xã hội và được xã hội nhìn nhận đúng đắn. Từ đây, bạn mới có thể cùng mọi người kiến tạo một thế giới tốt đẹp hơn cho chính mỗi chúng ta.
- Làm điều bạn được trả tiền để tạo ra NGUỒN THU NHẬP
Thu nhập là một trong những yếu tố công nhận những cống hiến và nỗ lực của bạn dành cho 1 cá nhân hay tổ chức nào đó. Thiếu yếu tố này trong công việc, bạn sẽ khó cảm thấy hạnh phúc trong cuộc sống. Thế nhưng, tránh việc đạt nó là yếu tố hàng đầu và duy nhất để đưa ra quyết định ngành nghề. Bởi vì, bạn không thể có một mức thu nhập cao khi làm 1 công việc thiếu đam mê, năng khiếu.
- Làm điều bạn giỏi là tận dụng TÀI NĂNG
Một trong những yếu tố giúp bạn có thể thành công và vươn tới những đỉnh cao trong công việc đó chính là biết tận dụng tài năng của bản thân. Albert Einstein đã nhắn nhủ mỗi chúng ra rằng: “đừng bắt con cá phải leo cây”. Vậy nên, ép buộc bản thân làm điều bản thân không giỏi không hẳn sẽ khiến bạn thất bại nhưng sẽ cần bạn kiên trì gấp bội lần so với những người đã có năng khiếu trong lĩnh vực này để có thể thành công.
Ngoài ra, khi chọn ngành nghề theo IKIGAI, nếu như bạn chỉ chọn ngành dựa trên 2 yếu tố như cơ hội và mức thu nhập thì sẽ khó tiến xa trong công việc vì thiếu đi tài năng và sự nhiệt huyết. Vậy nên, người ta thường cố gắng chọn công việc có sự giao thoa từ 3 vòng tròn trở lên để có thể tiệm cận với công việc “lý tưởng” dành riêng cho họ.
Cuối cùng, thay vì gán từ “vô dụng” vào 1 tờ giấy mang tính chất chứng nhận quá trình học hỏi của bạn, hãy biến nó trở thành một minh chứng vô giá cho sự cố gắng của bản thân trong suốt 4 năm Đại học. Bởi lẽ, không có ngành học vô dụng, chỉ là người học chưa tìm được sự hữu dụng của ngành học bằng kiến thức và trải nghiệm thực tiễn mà thôi.
