Hiện chỉ mới chiếm 2-3% doanh thu toàn thị trường bảo hiểm nên tiềm năng của thị trường công nghệ bảo hiểm (insurtech) Việt Nam được ví như “đại dương xanh” mà các doanh nghiệp nên bắt lấy. Vậy sự phát triển của Insurtech sẽ ảnh hưởng thế nào tới các hình thức bảo hiểm truyền thống.
1. Insurtech là gì? Công nghệ bảo hiểm số khác biệt gì so với bảo hiểm truyền thống?
Insurtech là thuật ngữ kết hợp giữa "Insurance" (bảo hiểm) và "Technology" (công nghệ), được xem là một nhánh của Fintech. Khi nói tới Insurtech, ta đề cập đến việc sử dụng các sáng tạo công nghệ để tận dụng các khoản tiết kiệm và hiệu quả từ mô hình ngành bảo hiểm hiện tại. Theo một báo cáo từ công ty tư vấn công nghệ Capgemini, thị trường insurtech có thể chia làm ba phân khúc: bảo hiểm toàn diện, hỗ trợ bảo hiểm và phân phối bảo hiểm. Cụ thể mỗi phân khúc có vai trò như sau:
- Các công ty bảo hiểm toàn diện vừa phát triển vừa phân phối sản phẩm bảo hiểm và phần lớn các công ty bảo hiểm truyền thống được xếp vào nhóm này.
- Các công ty phân phối có nhiệm vụ "đảm bảo" sản phẩm bảo hiểm đến tay người dùng
- Các công ty hỗ trợ bảo hiểm cung cấp các giải pháp giúp các công ty bảo hiểm truyền thống có thể cải thiện hoạt động bằng công nghệ.
Điều khiến insurtech khác biệt lớn với các đại lý bán bảo hiểm truyền thống là thế mạnh công nghệ được tận dụng trong phân phối sản phẩm và quy trình hỗ trợ bồi thường. Công nghệ đang đóng vai trò là “cầu nối” giữa sản phẩm bảo hiểm và người tiêu dùng, như một điểm chạm giúp kết nối khách hàng với hầu hết sản phẩm bảo hiểm phi nhân thọ trên thị trường, từ bảo hiểm xe máy, xe ô tô đến bảo hiểm nhà, du lịch, hàng hóa, v.v...
Tuy nhiên, Insurtech chỉ đang ứng dụng mạnh ở ngành bảo hiểm phi nhân thọ chứ chưa thể ứng dụng vào ngành bảo hiểm nhân thọ. Lý do chính là vì bảo hiểm nhân thọ yêu cầu quy trình kiểm tra gắt gao hơn về tình trạng cơ thể, bệnh tật nên không thể thực hiện trực tuyến.
2. Thách thức và cơ hội
Ở Việt Nam, các Insurtech bắt đầu phát triển mạnh khoảng 3 năm trở lại đây và ngoài Global Care, thị trường Insurtech ở Việt Nam cũng khá nhộn nhịp khi có ít nhất 5 cái tên tham gia như Inso (trực thuộc NextTech), SaveMoney (VIISA), Papaya (nhận 1 triệu USD đầu tư từ Grab Ventures Ignite), OPES (có cổ đông là VPBank) và JetCare.
Về cơ hội:
- Theo báo cáo từ SSI Research, thị trường bảo hiểm tại Việt Nam đang tăng trưởng mạnh ở mức 2 con số mỗi năm khi dân số đang bắt đầu già đi và tập khách hàng trung lưu ngày càng gia tăng. Các chuyên gia dự báo doanh thu các sản phẩm bảo hiểm tại Việt Nam sẽ phục hồi tốt vào năm 2022 với sự mở cửa mạnh mẽ của nền kinh tế trong nửa cuối năm.
- Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 vừa được Quốc hội thông qua, trong đó đã có những quy định đề cập đến vấn đề chuyển đổi số trong bảo hiểm cũng như về insurtech. Điều này cho thấy ngành bảo hiểm Việt Nam, đặc biệt là insurtech, đang “vừa làm vừa điều chỉnh” để phù hợp hơn với nhu cầu thị trường.
- Tỉ lệ thâm nhập của bảo hiểm tại Việt Nam hiện đang dưới 3%, thấp hơn rất nhiều so với mức 9.6% của các thị trường phát triển nên vẫn còn rất nhiều “đất trống” để các doanh nghiệp Insurtech có thể khai thác.
Về thách thức:
- Cơ hội và cũng là thách thức của doanh nghiệp bảo hiểm truyền thống lẫn doanh nghiệp Insurtech chính là người dân Việt Nam vẫn chưa có nhận thức cao về các loại hình bảo hiểm, ngoại trừ một số loại bảo hiểm bắt buộc phải đóng như bảo hiểm y tế khi còn đi học và bảo hiểm khi xã hội khi đi làm.
- Dù các bước trải nghiệm khách hàng đã nhanh hơn rất nhiều nhưng trở ngại vẫn nằm ở sự thiếu tin tưởng của khách hàng đối với bảo hiểm.
- Nhiều người vẫn chưa hiểu rõ cách hoạt động của các loại bảo hiểm nên họ thường mặc định rằng bảo hiểm không thanh toán tiền bồi thường nghĩa là lừa đảo. Nhưng thực ra, trong những điều khoản hợp đồng từ đầu, người mua cần phải đáp ứng rất nhiều điều kiện mới có thể nhận được tiền bồi thường hợp lệ.
- Về tầm thiết thực, những người đặt niềm tin vào Insurtech là bởi họ tin rằng tốc độ xử lý và chi trả bồi thường sẽ nhanh hơn nhiều so với bảo hiểm truyền thống. Vì thế, các doanh nghiệp trong lĩnh vực Insurtech cũng cần phải chuẩn bị thật kĩ càng để xử lý các vấn đề của khách hàng càng nhanh càng tốt.
- Cuối cùng, những người trung niên hoặc lớn tuổi thường không quen xài các ứng dụng công nghệ nên hiển nhiên là để các doanh nghiệp Insurtech chạm được tới tệp khách hàng này là một thách thức cực kì lớn đấy.
3. Ảnh hưởng của Insurtech tới bảo hiểm truyền thống
Ảnh hưởng lớn nhất của Insurtech tới các đơn vị kinh doanh bảo hiểm truyền thống chính là có thể hỗ trợ các khách hàng cá nhân tốt hơn. Bởi vì các khách hàng cá nhân thường gặp rất nhiều vấn đề trong quá trình sử dụng dịch vụ bảo hiểm truyền thống và xử lý các yêu cầu bồi thường:
- Khách hàng vẫn phải tuân theo các quy trình dài và các giấy tờ tài liệu do các công ty bảo hiểm cung cấp.
- Vẫn phải duy trì mối quan hệ với các đại lý bảo hiểm (insurance agent) do lo ngại phải xử lý các quy định và quy trình rườm rà trong ngành bảo hiểm.
Tuy nhiên, kể từ khi Insurtech ra đời, ngành này giải quyết những vấn đề trên bằng cách:
- Tự động hóa và số hoá: khách hàng có thể mua bảo hiểm trực tuyến một cách đơn giản, nhanh chóng và minh bạch. Điều này giúp loại bỏ các chi phí không cần thiết như tiền hoa hồng cho các đại lý bảo hiểm.
- Dữ liệu và phân tích: Các công ty bảo hiểm số sử dụng các luồng dữ liệu từ các thiết bị kết nối để linh hoạt phí bảo hiểm tùy theo hành vi và lối sống của người tiêu dùng.
- Cung cấp thông tin trực tiếp: Thông tin khách hàng sẽ tới trực tiếp doanh nghiệp chứ không phải thông qua các bên thứ 3, giảm rủi ro bị lộ thông tin bảo mật.
Kết quả của những cải tiến trên đem lại là phí bảo hiểm thấp hơn và theo đúng nhu cầu khách hàng bằng cách loại bỏ các đại lý bảo hiểm và những phụ phí khác. Các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực Insurtech có thể cung cấp dịch vụ cho khách hàng với mức phí thấp hơn và vẫn có lãi. Vì thế, các đơn vị kinh doanh bảo hiểm truyền thống sẽ khó lòng cạnh tranh về mặt giá cả và các khách hàng cá nhân sẽ dần bị cướp mất.
Ở thị trường Việt Nam, Insurtech vẫn đóng vai trò như một lựa chọn khác bên cạnh bảo hiểm truyền thống chứ chưa hẳn là đối thủ cạnh tranh gay gắt. Rõ ràng, thách thức là không nhỏ nhưng Insurtech được đánh giá là xu hướng tất yếu. Đây sẽ là mảng tiềm năng cho các công ty có nhiều lợi thế về tài chính, công nghệ và nhân lực chất lượng cao. Trong những năm tiếp theo, các doanh nghiệp Insurtech cần phải có hướng phát triển rõ ràng, xác định các tệp khách hàng và cách tiếp cận cụ thể của từng phân khúc.
